For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Grzyb skalny.

Grzyb skalny

Grzyb na solnisku Uyuni
Grzyb skalny, wapienna skałka "Biała pustynia", Egipt
Grzyb skalny w Zegartowicach
Kamień Grzyb w Leksandrowej

Grzyb skalnyforma skalna składająca się z bloku wspartego na cienkiej kolumnie, przypominająca grzyb. Najczęściej zbudowana z piaskowców, rzadziej zlepieńców, skał piroklastycznych, granitów i innych.

Mogą być różne procesy prowadzące do powstania grzybów skalnych.

Korazja

[edytuj | edytuj kod]

Powstaje na skutek erozyjnej działalności wiatru (korazja). Unoszony wiatrem piasek i drobne odłamki skalne uderzają w napotykane przeszkody. Erozja wietrzna działa najsilniej u podstawy formy lub na jej środku, gdzie niesionego przez wiatr materiału jest najwięcej i jest on największy. W ten sposób ów materiał żłobi w skałach zadziwiające formy (kształtem przypominają grzyba).[1] Proces ten trwa tysiące lat. Dzięki temu procesowi powstały także mosty skalne i grzyby skalne niedaleko Wielkiego Kanionu Kolorado[potrzebny przypis].

Podsiąkanie

[edytuj | edytuj kod]

Inną przyczyną może być szybsza erozja dolnej części odsłoniętej skały spowodowana podsiąkaniem wody gruntowej i jej zamarzaniem, co powoduje jej rozsadzanie. Ten proces mógł zachodzić w Górach Stołowych[2], powodując powstanie skalnych grzybów oraz labiryntów skalnych, np. Błędnych Skał[potrzebny przypis].

Zmienność skał

[edytuj | edytuj kod]

Inną przyczyną może być zróżnicowanie spoiwa w poszczególnych warstwach piaskowców, lub ogólnie gdy warstwy bardziej odporne na wietrzenie zalegają na mniej odpornych (różne rodzaje piaskowców, przewarstwienia piaskowców i mułowców lub piaskowców i zlepieńców, skały piroklastyczne o zmiennym składzie).

Działalność lodowca

[edytuj | edytuj kod]

Innego rodzaju skalne grzyby powstają w wyniku akumulacyjnej działalności lodowca, a nie erozji. Lodowiec transportuje bloki skalne, które topniejąc pozostawia w różnych miejscach. Jeśli taki blok osiadzie na innym, mniejszym lub na nierówności podłoża, może powstać forma przypominająca grzyb.

Ruchy masowe i trzęsienia ziemi

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarach o rzeźbie alpejskiej lub górskiej, gdzie występują strome zbocza lub ściany skalne grzyby skalne mogą powstać w wyniku obrywu, odpadnięcia, lawiny lub trzęsienia ziemi, gdy większy blok upadnie na mniejszy.

Występowanie w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce grzyby skalne szczególnie często występują w Górach Stołowych w ziemi kłodzkiej. Mniej liczne są w Beskidach

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. korazja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-01-22].
  2. Ryszard Szczęsny, Mały atlas grzybów… skalnych [online] [dostęp 2024-01-23] (pol.).
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Grzyb skalny
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?