For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Getto w Rydze.

Getto w Rydze

Jedna z ulic ryskiego getta

Getto w Rydze (niem. Ghetto Riga; jidysz ריגער געטאָ; Riger geto, געטאָ פֿון ריגע; Geto fun Rige) – getto istniejące w latach 1941–1943 w stolicy okupowanej Łotwy.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Getto powstało na terenie tzw. Moskiewskiego Przedmieścia zamieszkanego przed II wojną światową głównie przez Rosjan, Polaków i Białorusinów na mocy rozkazu generalnego komisarza Łotwy Hinricha Lohsego z 23 sierpnia 1941.

Granicę obszaru getta wyznaczały ulice Moskiewska (Maskavas), Witebska (Vitebskas), Żydowska (Ebreju), Līksnas, L. Kalna, Kijowska (Kijevas), Jakubowska (Jēkabpils) i Lāčplēša. Ostateczny termin przeprowadzki do dzielnicy upłynął 25 października – w jej granicach znalazło się wówczas 29,6 tys. osób uznanych według kryteriów norymberskich za Żydów. Na czele ryskiego Judenratu stanął adwokat Michał Eliaszow.

26 listopada 1941 teren getta podzielono na dwie części – w jednej z nich umieszczono silnych fizycznie mężczyzn zdolnych do wykonywania prac na rzecz gospodarki III Rzeszy, resztę ludności getta w liczbie 26 tys. wysiedlono poza obręb Rygi w dwóch etapach: w nocy z 29 na 30 listopada i z 7 na 8 grudnia 1941. Wszystkich ich zamordowano w lesie pod Rumbuli.

Od grudnia 1941 na teren getta przesiedlano Żydów z Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. Osiedlano ich w tzw. Reichsjudenghetto, które pozostawało w ścisłej izolacji od getta „lokalnego”.

28 października 1942 grupa 11 więźniów getta pod przywództwem Owsieja Okunia podjęła próbę ucieczki z getta na pozyskanej ciężarówce i przebicia się tzw. szosą madońską do oddziałów partyzanckich, jednak w okolicach Ulbroki zostali pojmani przez wojska niemieckie. W akcie zemsty władze niemieckie skazały na śmierć 82 mieszkańców getta podejrzanych o sprzyjanie konspiratorom.

We wrześniu 1943 żydowska dzielnica w Rydze została zlikwidowana, a jej ostatni mieszkańcy przewiezieni do obozów zagłady w Rydze–Kaiserwaldzie i Salaspilsie.

Do znanych więźniów getta należał historyk i działacz żydowski Szymon Dubnow.

W ryskim getcie działała jedna synagoga z urządzeniami rytualnymi, w której żydzi zbierali się na modlitwę. Założono teatr, gdzie wystawiano m.in. „FaustaGoethego, „Jedermanna” Hugona von Hofmasthala i „Jeremiasza” Stefana Zweiga. Do najznamienitszych aktorów gettowego teatru należał Austriak Diesendorf[1].

21 września 2010 dokonano otwarcia Muzeum Getta Ryskiego[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Red. Z. H. Nowak, Z. Karpus, „Studia i szkice z dziejów Żydów w regionie Bałtyku”, Toruń 1998.
  2. Rīgas geto muzeja atklāšana, shamir.lv (łot.) [dostęp: 6 października 2010].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Getto w Rydze
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?