For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Getto w Kownie.

Getto w Kownie

Kamienica, obok której znajdowała się brama do kowieńskiego getta.

Getto w Kownie (niem. Ghetto Kauen; jidysz קאָוונער געטאָ; Kowner geto) – getto założone przez Niemców na terenie kowieńskiej dzielnicy Wiliampol, istniejące w latach 1941–1944.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Decyzję o powołaniu specjalnej dzielnicy dla kowieńskich Żydów ogłoszono 10 lipca 1941 – po wkroczeniu do miasta wojsk niemieckich i wybuchu pogromów żydowskich organizowanych przez litewskich nacjonalistów. Formalny akt podpisał komendant miasta Jurgis Bobelis(inne języki) – na jego mocy kowieńscy Żydzi lub osoby za nich uznane mieli do 15 sierpnia 1941 przeprowadzić się do dzielnicy Wiliampol (Słobódka). Na początku istnienia getta znalazło się w nim 29,7 tys. osób[1] uznanych według kryteriów z Norymbergi za Żydów.

Ulica Ponarska (Panieriu), wyłączona z dzielnicy ze względów komunikacyjnych, dzieliła getto na dwie części – tzw. duże i małe getto, które połączone były kładką przechodzącą nad ulicą. W małym getcie znajdował się m.in. szpital i dom sierot.

Żydowskim życiem w getcie kierował Judenrat, na którego czele stanęli Elchanan Elkes i Lejb Garfunkel – jako jeden z nielicznych Judenratów był wybrany przez samych Żydów, a nie narzucony przez okupacyjne wojska.

Już w pierwszych dniach po utworzeniu getta doszło do zbrodniczych akcji ze strony niemieckiej SS – 18 sierpnia zorganizowano tzw. akcję Intelektualiści, której ofiarą padło 534 Żydów[2] uznanych za szczególnie ważnych dla kulturowego przetrwania społeczności żydowskiej w mieście. 26 września ok. tysiąca mieszkańców zostało rozstrzelanych na terenie IV Fortu(inne języki).

4 października 1941 ogłoszono decyzję o rozwiązaniu tzw. małego getta. W tym samym dniu doszło do spalenia szpitala oraz rozstrzelania 1,8 tys. Żydów w IX Forcie twierdzy Kowno[2]. Kolejne represje miały miejsce 28 października – dokonano selekcji ok. 30% mieszkańców getta, po czym ok. 9,2 tys. ludzi zamordowano w IX Forcie[2].

1 listopada 1943 dzielnica została wyjęta spod niemieckiej i żydowskiej administracji cywilnej i przejęta przez SS jako obóz koncentracyjny KL Kauen.

Na wiosnę 1944 przeprowadzono w obozie tzw. akcję Dzieci, której ofiarą padło 1,3 tys. osób[2], do 12 i po 55 roku życia.

Ostatecznej likwidacji getta dokonano 8 lipca 1944, wywożąc ocalałych mieszkańców do obozów koncentracyjnych w Dachau i Stutthofie. Następnie cała dzielnica została z rozkazu komendantury SS spalona. Oblicza się, że Zagładę przeżyło 3 tys. z 37 tys. kowieńskich Żydów[potrzebny przypis].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Według Tomasza Szaroty w getcie przebywało ok. 25 tys. Żydów, zob.: Tomasz Szarota, U progu Zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie, Warszawa 2000, ISBN 83-86056-74-6; 2001, ISBN 83-86056-91-6, s. 273. Helena Holzman pisze z kolei o 30 tys. mieszkańców getta: Helene Holzman, To dziecko musi przeżyć. Niezwykłe pamiętniki Helene Holzman 1941–1944, Warszawa 2002, s. 222.
  2. a b c d Helene Holzman, To dziecko musi przeżyć. Niezwykłe pamiętniki Helene Holzman 1941–1944, Warszawa 2002, s. 222, 223.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Helene Holzman: To dziecko musi przeżyć. Niezwykłe pamiętniki Helene Holzman 1941–1944. Warszawa: 2002. ISBN 83-7311-242-1.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Getto w Kownie
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?