Felix Baumgartner

B.A.S.E. 502

Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1969 Salzburg, Austria
Zawód, zajęcie	spadochroniarz
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Felix Baumgartner (ur. 20 kwietnia 1969 w Salzburgu) – austriacki spadochroniarz oraz BASE jumper. Jest znany z wykonywania szczególnie niebezpiecznych akrobacji. Trenował spadochroniarstwo w austriackiej armii, gdzie uczono go m.in. lądowania na małych obszarach.

14 października 2012 wykonał skok ze stratosfery z wysokości 38 969,4 metrów^[1][2] w ramach przedsięwzięcia Red Bull Stratos. Pobił trzy rekordy – najwyższy lot załogowy balonem, najwyższy skok spadochronowy oraz największa prędkość swobodnego lotu^[3]. 24 października 2014 r. jego rekord wysokości skoku pobił 57-letni Alan Eustace^[4], nie używając przy tym specjalnej kapsuły.

• 1999: ustanowienie światowego rekordu w skoku ze spadochronem z najwyższego budynku Petronas Towers w Kuala Lumpur w Malezji^[5]
• 1999: światowy rekord w najniższym skoku BASE jump z ramienia pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro z wysokości 29 m^[5]
• 26 kwietnia 2002: wykonał pierwszy w Polsce skok BASE jump – z dachu Hotelu Marriott w Warszawie^[6]
• 31 lipca 2003: jako pierwszy przeleciał nad La Manche, wykorzystując specjalnie skonstruowane skrzydło z włókna węglowego^[5]
• 27 czerwca 2004: jako pierwszy skoczył z ukończonego Wiaduktu Millau we Francji^[5]
• 18 sierpnia 2006: jako pierwszy wylądował ze spadochronem, a następnie skoczył z budynku Turning Torso w Malmö w Szwecji^[7]
• 12 grudnia 2007: jako pierwszy skoczył z tarasu widokowego na 91 piętrze (ok. 390 m), wtedy najwyższego ukończonego budynku na świecie, Taipei 101 na Tajwanie^[5]
• 14 października 2012: pobił rekord najwyższego lotu załogowego balonem, najwyższego skoku spadochronowego oraz największej prędkości swobodnego lotu^[3]

15 marca 2012 Baumgartner wykonał pierwszy z dwóch skoków próbnych w ramach przedsięwzięcia Red Bull Stratos, z wysokości 21 818 m. Spadał swobodnie około 3 minuty i 43 sekundy, osiągając prędkość ponad 580 km/h przed otworzeniem spadochronu. Cały skok trwał około 8 minut i 8 sekund. Baumgartner jest trzecim skoczkiem, który bezpiecznie wylądował ze spadochronem skacząc z wysokości ponad 21,7 km^[8].

25 lipca 2012 wykonał drugi z planowanych skoków próbnych, z wysokości 29 460 m. Osiągnięcie wysokości docelowej zajęło około 90 minut, a czas spadania swobodnego oszacowano na 3 minuty 48 sekund. Baumgartner wylądował bezpiecznie w pobliżu Roswell w stanie Nowy Meksyk. Maksymalną prędkość oszacowano na 863 km/h^[9].

9 października 2012 miał skoczyć z około 36 tysięcy metrów i przekroczyć prędkość dźwięku podczas spadku swobodnego^[10]. Próba została jednak wstrzymana z uwagi na warunki atmosferyczne^[11].

Kolejna próba, tym razem udana, miała miejsce 14 października 2012. Baumgartner wykonał skok z wysokości około 39 km – spadał swobodnie przez 4 minuty i 22 sekundy^[12], pokonując prędkość dźwięku i wylądował bezpiecznie ze spadochronem po 9 minutach i 3 sekundach^[12], na pustyni w Nowym Meksyku w pobliżu Roswell. Austriakowi nieoficjalnie udało się pobić cztery rekordy – najwyższy lot załogowy balonem i najwyższy skok spadochronowy wynoszący 38 969,4 m^[1] (poprzedni rekord Victora Prathera i Malcoma Rossa to 34 668 m z 1961 roku^[13][14]), najdłuższy dystans pokonany w spadku swobodnym (36 402,6 m)^[1] oraz największa prędkość swobodnego lotu 1357,6 km/h (Mach 1,25)^[1]. Rekordy zostały oficjalnie zatwierdzone 22 lutego 2013 roku przez Międzynarodową Federację Lotniczą (FAI). Wszystkie z nich znalazły się w klasie G - „Spadochrony”, podklasie G-2 - „Poza zawodami” oraz w kategorii ogólnej. Kategoria maksymalna pionowa prędkość spadku swobodnego została wprowadzona przez FAI po raz pierwszy, by oddać przełomowy charakter projektu Red Bull Stratos^[15]. Poprzednie nieoficjalne rekordy ustanowił w 1960 roku Joseph Kittinger. Przy okazji padł inny rekord – skok Baumgartnera obejrzało na żywo w serwisie YouTube ponad 8 milionów internautów (poprzedni rekord należał do relacji z Igrzysk Olimpijskich w Londynie, kiedy zmagania sportowców przed komputerami na żywo śledziło równocześnie pół miliona ludzi)^[16].

W czasie lotu balonem Baumgartner informował ekipę naziemną (w jej skład wchodził Joseph Kittinger, będący jego bezpośrednim rozmówcą, a także mentorem w czasie całego przedsięwzięcia), że „jest mu za zimno”, natomiast w czasie spadania, że „zaparował mu hełm”^[13]. Nie udało mu się poprawić rekordu Kittingera w długości swobodnego spadania z 1960 roku, wynoszącego 4 minuty i 36 sekund.

• Projekt Red Bull Stratos
• FAI: Felix Baumgartner's preliminary World Records claim received. 2012-10-15. [dostęp 2012-11-20].
• Biografia Baumgartnera na stronie Red Bulla
• Skok Baumgartnera z pomnika Chrystusa Odkupiciela – Rio de Janeiro – Brazylia