Elisabeth Förster-Nietzsche

Imię i nazwisko urodzenia	Therese Elisabeth Alexandra Nietzsche
Data i miejsce urodzenia	10 lipca 1846 Röcken
Data i miejsce śmierci	8 listopada 1935 Weimar
Narodowość	niemiecka
Małżeństwo	Bernhard Förster
Multimedia w Wikimedia Commons

Therese Elisabeth Alexandra Förster-Nietzsche (ur. 10 lipca 1846, zm. 8 listopada 1935) – siostra filozofa Friedricha Nietzsche oraz założycielka Archiwum Nietzschego.

Förster-Nietzsche była o dwa lata młodsza od swojego brata. Ich ojciec był luterańskim pastorem w niemieckiej wiosce Röcken bei Lützen. Rodzeństwo miało ze sobą bliską relację przez całe dzieciństwo i wczesną dorosłość, jednak ich relacje ochłodziły się, kiedy wyszła za mąż za Bernharda Förstera, niemieckiego nacjonalistę i antysemitę^[1].

Jako opiekun Friedricha, Förster-Nietzsche objęła rolę kuratora oraz edytora jego rękopisów. Często modyfikowała jego nieopublikowane dzieła, aby lepiej pasowały do jej ideologii, przez co często stwierdzały coś zupełnie innego niż prawdziwe myśli filozofa^[2]. Mimo że przez jej edycje filozofia Friedricha zaczęła kojarzona być z niemieckim militaryzmem oraz narodowym socjalizmem, późniejsi dwudziestowieczni badacze podawali w wątpliwość taką interpretację jego myśli^[3].

W jej pogrzebie w roku 1935 uczestniczył Adolf Hitler^[3].

Bernhard Förster, zainspirowany lekturą książki kompozytora Richarda Wagner Religia i sztuka (1880), zamierzał stworzyć „aryjską osadę” w Nowym Świecie, w dżungli w Paragwaju, w miejscu, które uznał za odpowiednie do rozwoju utopijnej społeczności. Bernhardowi oraz Elisabeth udało się przekonać czternaście niemieckich rodzin do dołączenia do nich i zamieszkania w nowej kolonii, mającej nazywać się Nueva Germania. Koloniści 15 lutego 1887 opuścili Niemcy i popłynęli do Ameryki Południowej.

Jego plany nie powiodły się. Niemieckie metody uprawy roli nie były efektywne na tamtejszej ziemi, transport z i do kolonii był bardzo trudny, a osada była nękana przez choroby. Nie potrafiąc uporać się z długami, 3 czerwca 1889 Förster popełnił samobójstwo zażywając strychninę. Cztery lata później kolonia została na zawsze opuszczona przez jego żonę, która wróciła do Niemiec. Nueva Germania istnieje do dziś jako jedna z dzielnic departamentu San Pedro^[4].

Problemy psychiczne Nietzschego, którego dzieła były coraz chętniej czytane w całej Europie, zaczęły się w roku 1889 (zmarł w roku 1900). Po powrocie, Elisabeth zastała brata jako inwalidę. Förster-Nietzsche bardzo zaangażowała się w promocję książek swojego brata. Jednym z ważniejszych wydarzeń z tego okresu jest wydanie przez nią nieopublikowanej wcześniej kolekcji krótkich fragmentów Nietzschego, które opublikowała pod nazwą Wola Mocy.

W 1930 Förster-Nietzsche, niemiecka nacjonalistka i antysemitka^[5], stała się zwolenniczką Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników. Po dojściu Hitlera do władzy w roku 1933, jej Archiwum Nietzschego otrzymało rozgłos oraz wsparcie finansowe ze strony rządu, w zamian za co Förster-Nietzsche pozwoliła im wykorzystywać cieszące się poszanowaniem dzieła filozoficzne swojego brata w celach legitymizacji ideologii reżimu. Pogrzeb Förster-Nietzsche odbył się w roku 1935 i uczestniczyli w nim Adolf Hitler oraz inni wysocy rangą niemieccy urzędnicy państwowi.