For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Ekologizm.

Ekologizm

Nie mylić z: Ekologia[1].
Ten artykuł od 2022-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon ((Dopracować)) z tego artykułu.
Słynne zdjęcie The Blue Marble, wykonane z Apollo 17 w 1972 roku.
Dziewczyna obejmująca i całująca drzewo w lesie

Ekologizm lub Enwiromentalizm[2] (ang. Environmentalism) – kierunek filozoficzny ukształtowany w drugiej połowie XX wieku[3]. Stanowi rozwinięcie humanizmu o nowe przyrodnicze sumienie człowieka. Zajmuje się problemami ochrony środowiska oraz miejscem człowieka w świecie przyrody. Bada wzajemne zależności między człowiekiem a przyrodą oraz ich wpływ na jakości życia ludzi. Zajmuje się też perspektywą przeżycia populacji ludzi[potrzebny przypis]. Także ogólna nazwa teorii, które zakładają, że kształtowanie się osobowości dokonuje się przede wszystkim pod wpływem środowiska, w tym szczególnie geograficznego[4].

Ruch ekologiczny

[edytuj | edytuj kod]

Ruch ekologiczny(inne języki) (termin, który czasami obejmuje ruchy konserwatorskie(inne języki) i zielone) jest zróżnicowanym ruchem społecznym, politycznym i naukowym. Działa na rzecz ochrony środowiska i racjonalnego korzystania z zasobów naturalnych, aby zapewnić odpowiednią jakość życia (zdrowe powietrze, żywność, czysta woda) i prawidłowy jego rozwój na Ziemi[5]. Chociaż ruch ten jest reprezentowany przez różnorodne organizacje to, ze względu na włączenie tematyki ochrony środowiska do programu nauczania[6], ruch ekologiczny ma młodszą grupę demograficzną niż jest to powszechne w przypadku innych ruchów społecznych.

Enwiromentalizm jako ruch zajmuje się szeroko pojętymi kwestiami opresji instytucjonalnej, w tym między innymi: wykorzystywaniem ekosystemów i zasobów naturalnych do generowania odpadów, wyrzucaniem odpadów do społeczności będących w gorszej sytuacji, zanieczyszczeniem powietrza, zanieczyszczeniem wody, słabą infrastrukturą, narażeniem życia organicznego na toksyny, monokulturą, dążeniem do przeciwdziałania polietylenowi (ruch jhola) i różnymi innymi kwestiami. Ze względu na te podziały, ruch ekologiczny można podzielić na następujące główne obszary: nauka o środowisku(inne języki), aktywizm ekologiczny, rzecznictwo ekologiczne i sprawiedliwość ekologiczna[7].

Ekologizm wolnorynkowy

[edytuj | edytuj kod]

Ekologizm wolnorynkowy(inne języki) to teoria, według której wolny rynek, prawa własności i prawo deliktów zapewniają najlepsze narzędzia do ochrony zdrowia i zrównoważonego rozwoju środowiska. Teoria ta zakłada, że zarządzanie środowiskiem jest czymś naturalnym, podobnie jak pozbywanie się sprawców zanieczyszczeń i innych agresorów poprzez pozwy indywidualne i zbiorowe[8].

Ruch klimatyczny

[edytuj | edytuj kod]

Ruch klimatyczny(inne języki) to międzynarodowy ruch społeczny skupiający się na wywieraniu nacisku na rządy i przemysł w celu podjęcia działań (zwanych również „akcjami klimatycznymi(inne języki)”) dotyczących przyczyn i skutków zmian klimatycznych(inne języki).

Organizacje ekologiczne

[edytuj | edytuj kod]

Na świecie

[edytuj | edytuj kod]

Wybrane międzynarodowe organizacje ekologiczne:

W Polsce

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Polskie organizacje ekologiczne.

Najstarszą organizacją ekologiczną w Polsce jest Liga Ochrony Przyrody, która powstała 9 stycznia 1928[9].

Protesty i kampanie ekologiczne

[edytuj | edytuj kod]

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Działacze ekologiczni

[edytuj | edytuj kod]
Greta Thunberg przed Riksdagiem (2018)
 Zobacz też kategorię: Działacze ekologiczni.

Działacz ekologiczny(inne języki) to osoba, która utożsamia się z walką o ochronę środowiska wraz z żyjącymi tam ludźmi i zwierzętami. Do znanych działaczy ekologicznych można zaliczyć[10]:

Przemoc wobec aktywistów

[edytuj | edytuj kod]

Działania aktywistów ekologicznych spotykają się czasami ze znaczącą opozycją[11]. Co roku mordowanych jest na całym świecie ponad 100 działaczy na rzecz ochrony środowiska[12]. Niektóre z ostatnich ofiar śmiertelnych odnotowano w Brazylii, gdzie aktywiści walczą z wycinką lasów deszczowych Amazonii[13]. W 2014 r. zamordowano 116 aktywistów ekologicznych[14], i 185 w 2015 roku[12]. Ponad 200 aktywistów ekologicznych zostało zamordowanych na całym świecie w okresie od 2016 roku do początku 2018 roku[15]. Global Witness(inne języki) twierdzi, że w sumie w latach 2012-2022 zabitych zostało 1910 aktywistów, co odpowiada jednemu morderstwu co dwa dni. Według raportu 88 procent wszystkich zabójstw zarejestrowano w Ameryce Łacińskiej[16][17].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Czym się różni ekolog od ekologisty?. czachorowski.home.blog.
  2. enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-22].
  3. ekologizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-13].
  4. enwiromentalizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-04].
  5. ruch ekologiczny, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-10-13].
  6. Earth Day Activities [online], Lesson Planet [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  7. American Environmental Justice Movement | Internet Encyclopedia of Philosophy [online] [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  8. Russell Coates, What is free-market environmentalism? | Learn Liberty [online], 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  9. Głosno, Polskie fundacje, stowarzyszenia i organizacje ekologiczne [online], Włącz oszczędzanie, 12 kwietnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  10. Kim jest działacz środowiskowy? [online], pl.renatureinc.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  11. Justyna Zuber, Aktywiści klimatyczni coraz częściej traktowani jak zorganizowane grupy przestępcze [online], fakty.tvn24.pl, 10 sierpnia 2023 [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  12. a b Oliver Holmes, South-east Asia, Environmental activist murders set record as 2015 became deadliest year, „The Guardian”, 20 czerwca 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  13. The defenders: recording the deaths of environmental defenders around the world [online], the Guardian [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  14. Melissa Cronin, Map: 116 environmental activists were killed in just one year [online], Grist, 5 marca 2016 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  15. Associated Press, Cambodian forest defenders killed after confronting illegal loggers, „The Guardian”, 31 stycznia 2018, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
  16. Niebezpieczna walka o klimat: raport o zabitych aktywistach – DW – 13.09.2023 [online], dw.com [dostęp 2023-10-13] (pol.).
  17. W 2022 roku co drugi dzień zabijany był aktywista walczący w obronie lasu, ziemi czy rzeki. Zginęło też pięcioro dzieci [online], jedennewsdziennie.pl [dostęp 2023-10-13].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Ekologizm
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?