For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Efekt Streisand.

Efekt Streisand

Fotografia wybrzeża, na której widać dom Barbry Streisand

Efekt Streisand – rodzaj internetowego zjawiska, w którym na skutek prób cenzurowania lub usuwania pewnych informacji (plików, zdjęć czy całych stron internetowych) dochodzi w krótkim czasie do rozpowszechnienia ich wśród szerokiej grupy odbiorców, np. poprzez stosowanie tzw. mirrorów bądź poprzez sieci peer-to-peer.

Rozgłos towarzyszący poszukiwaniu takiej, choćby błahej, informacji wpływa na wrażenie zwiększania się jej „wartości” dla potencjalnych odbiorców, co w efekcie przekłada się na wzrost jej popularności.

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa tego zjawiska wiąże się ze sprawą z 2003, kiedy Barbra Streisand pozwała fotografa Kennetha Adelmana o naruszenie prywatności za umieszczenie zdjęcia lotniczego jej domu w publicznie wystawionej kolekcji, za co zażądała 50 milionów dolarów odszkodowania[1]. Sąd odrzucił pozew, a Streisand musiała opłacić koszty sądowe wynoszące 177 tysięcy dolarów[2]. Kolekcję Adelmana stanowiło 12 tysięcy zdjęć wybrzeża Kalifornii, które miały dokumentować jego postępującą erozję.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]
  • W 2007 użytkownik serwisu Digg odkrył, że wszystkie odtwarzacze HD DVD z cyfrowym systemem ochrony praw autorskich AACS posiadały system zabezpieczeń, który mógł być złamany przez wprowadzenie ciągu znanego jako 09 F9[3]. Przedstawiciele przemysłu muzycznego próbowali zablokować klucz AACS, usuwając artykuł na Digg (gdzie po raz pierwszy został odkryty). Usunięcie artykułu wywołało gorące dyskusje i rozprzestrzeniło informacje o kodzie.
  • W lutym 2009 opublikowano w internecie film z rozmową Kamila Durczoka, w którym prezenter Faktów używa wulgarnych słów. Telewizja TVN bezskutecznie próbowała zabronić rozpowszechniania nagrania, powołując się na prawa autorskie[4].
  • W 2013 roku francuska służba specjalna DCRI próbowała usunąć artykuł Station hertzienne militaire de Pierre-sur-Haute opisujący wojskową stację radiową Pierre-Sur-Haute we francuskojęzycznej Wikipedii. DCRI wpłynęło na administratora francuskojęzycznej Wikipedii Rémiego Mathisa, aby usunął artykuł. Niemal natychmiastowo artykuł został przywrócony przez innego wikipedystę ze Szwajcarii[5]. W wyniku sporu artykuł stał się najczęściej czytanym artykułem na francuskojęzycznej Wikipedii, a w czasie jednego weekendu uzyskał ponad 120 000 wyświetleń[6]. Został również przetłumaczony na wiele innych języków[7].
  • Pod koniec 2017 roku do Internetu wpłynęło nagranie przerabiające utwór Golec uOrkiestraŚciernisco”. Zespół prawny braci Golec nieskutecznie podjął próby usunięcia nagrania w sieci, co przyczyniło się do szerzenia nienawiści wobec braci Golec[8].
  • W maju 2020 utwór Kazika „Twój ból jest lepszy niż mój” został ogłoszony zwycięzcą 1998. notowania listy przebojów radiowej Trójki[9]. Kolejnego dnia dyrektor i redaktor naczelny Programu 3 Polskiego Radia, Tomasz Kowalczewski, wystosował oświadczenie o unieważnieniu głosowania, twierdząc, że liczenie głosów było zmanipulowane[10]. Działanie to wywołało falę zainteresowania i sprawiło, że klip po kilkunastu dniach od opublikowania w serwisie YouTube miał blisko 5,5 mln wyświetleń.
Efekt Streisand widoczny w wynikach wyszukiwania piosenki Kazika „Twój ból jest lepszy niż mój” w serwisie YouTube. Na wykresie widoczny jest „skok” (16 maja, ok. godz. 12.00.), po ogłoszeniu oświadczenia dyrektora Trójki o unieważnieniu notowania (dane z Google Trends)[11].
  • W czerwcu 2024 roku Jakub Biel opublikował film, w którym opowiada o piśmie od firmy Biedronka[12]. Prawnicy sieci wezwali Biela do niezwłocznego usunięcia z internetu satyrycznej grafiki zawierającej logotyp oraz hasło "Biedronka - więcej palet w alejkach, niż otwartych kas". Kreacja była częścią autorskiej serii "Szczere marki", która pokazywała nieistniejące reklamy firm[13]. Próba cenzury spotkała się ze sprzeciwem, a temat stał się viralem i w samych mediach osiągnął 3,2 mln zasięgu[14]. Dodatkowo sprawa była omawiana w mediach społecznościowych, na streamach czy kanałach commentary na YouTube[15]. Temat w formie real-time marketingu wykorzystała konkurencyjna firma Lidl, która opublikowała kreację sugerującą, że Jakub robi zakupy właśnie w niemieckiej sieci[16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. The Streisand Effect. 5 listopada 2007. (ang.).
  2. Bartosz Godziński: Próby cenzurowania internetu kończą się zwykle źle. "Efekt Streisand" dopadł niejedną gwiazdę. NaTemat, 2023-01-08. [dostęp 2024-06-22].
  3. 09 F9 11 02 9D 74 E3 5B D8 41 56 C5 63 56 88 C0, „Know Your Meme” [dostęp 2016-12-31].
  4. Durczok klnie – wideo wyciekło z TVN. Burza w sieci. gazeta.pl, 14 lutego 2009. [dostęp 2009-11-28].
  5. La DCRI accusée d'avoir illégalement forcé la suppression d'un article de Wikipédia, „Le Monde.fr”, 6 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] (fr.).
  6. Wikipedia article traffic statistics [online], web.archive.org, 14 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-14].
  7. Megan Geuss, Wikipedia editor allegedly forced by French intelligence to delete “classified” entry [online], Ars Technica, 6 kwietnia 2013 [dostęp 2023-01-07] (ang.).
  8. Bracia Golec oburzyli się na przeróbkę swojej piosenki. Chyba dawno nie byli w internecie. WPROST.pl, 2017-12-05. [dostęp 2017-12-31].
  9. LP3: za nami 1998 notowanie. www.polskieradio.pl, 2020-05-15. [dostęp 2022-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-04)].
  10. Oświadczenie Dyrektora-Redaktora Naczelnego Programu 3 Polskiego Radia. PolskieRadio.pl. [dostęp 2020-05-18].
  11. Trendy Google. Google Trends. [dostęp 2020-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-06)].
  12. BIEDRONKA CHCE, ŻEBYM USUNĄŁ MEMA Z INTERNETU. Jakub Biel 2024-06-13. [dostęp 2024-07-09].
  13. l, Szczere marki - co gdyby firmy mówiły prawdę? [online], Jakub Biel, 23 maja 2024 [dostęp 2024-07-09] (pol.).
  14. Znany marketingowiec, pismo od Biedronki, reakcja Lidla – przepis na sukces w real-time marketingu? [online], www.proto.pl, 21 czerwca 2024 [dostęp 2024-07-09] (pol.).
  15. INFLUENCERKA OBURZONA BEZDOMNYM (BUNGEE, MRBEAST, GORDON RAMSEY, BUDDA, ZALEWSKI). Konopskyy 2024-06-19. [dostęp 2024-07-09].
  16. Facebook [online], www.facebook.com [dostęp 2024-07-09].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Efekt Streisand
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?