EC1 Łódź – Miasto Kultury – instytucja kultury współprowadzona przez miasto Łódź oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[1], działająca w przestrzeniach zrewitalizowanego i rozbudowanego kompleksu pierwszej łódzkiej elektrowni. Mieści się w Nowym Centrum Łodzi przy ul. Targowej 1/3, w bezpośrednim sąsiedztwie dworca Łódź Fabryczna. W kompleksie dawnej EC1 znajdują się Centrum Nauki i Techniki, Planetarium EC1, Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej, Narodowe Centrum Kultury Filmowej oraz Łódź Film Commission^[2].

Instytucja została powołana do działania w 2008 roku na podstawie uchwały nr XXX/588/08 Rady Miejskiej w Łodzi z 9 kwietnia 2008 roku^[3]. W 2015 roku Miasto Łódź oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęli decyzję o wspólnym prowadzeniu instytucji na podstawie Umowy prowadzenia jako wspólnej instytucji kultury pod nazwą „EC1 Łódź – Miasto Kultury” w Łodzi z dnia 22 września 2015 roku^[4] oraz uchwały Rady Miejskiej w Łodzi nr XVIII/408/15 z 7 października 2015 roku^[5].

Rewitalizacja budynków kompleksu łódzkiej elektrowni EC1, która dostarczała energię elektryczną od 1907 i służyła mieszkańcom miasta jako szczytowa elektrociepłownia do 2000 roku, uwzględniła rangę i charakter obszaru, nawiązując do historycznego charakteru obiektów. W ramach wartego ponad 265 mln złotych projektu, dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego^[6], budynki dawnego kompleksu elektrociepłowni EC1 zostały odnowione i zmodernizowane z myślą o ich adaptacji na funkcje kulturalne^[7].

Historyczny układ i zabudowa terenu elektrowni zostały w znacznym stopniu odtworzone. W całości zachowana została kubatura, forma i w większości zewnętrzne cechy elewacji budynków z charakterystycznymi detalami^[7] Dotychczas w całości zrewitalizowane zostały budynki EC1-Wschód, gdzie mieści się Planetarium EC1, Łódź Film Commission oraz Narodowe Centrum Kultury Filmowej, oraz EC1-Zachód, gdzie mieści się Centrum Nauki i Techniki. Trwa rewitalizacja południowo-wschodniej części kompleksu, gdzie swoją siedzibę będzie miało Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej^[2].

„EC1 Łódź – Miasto Kultury” w Łodzi pełni funkcje kulturalno-artystyczne i edukacyjne. W ramach instytucji działa kilka podmiotów:

• Centrum Nauki i Techniki EC1, otwarte 7 stycznia 2018 roku – historyczne przestrzenie EC1: maszynownia, pompownia, kotłownia, rozdzielnia, zmiękczalnia czy chłodnia kominowa z tarasem widokowym^[8] zostały wyposażone w ponad 150 stanowisk ekspozycyjnych^[9], kino sferyczne 3D i nowoczesne laboratoria. Zwiedzający mogą skorzystać z nowoczesnych form prezentacji w ramach trzech ścieżek dydaktycznych: ekspozycji „Przetwarzanie Energii” oraz wystaw: „Historia Wiedzy i Cywilizacji” i „Mikroświat – Makroświat”^[8], a także wziąć udział w licznych warsztatach^[10], spotkaniach i wydarzeniach specjalnych.
• Planetarium EC1, otwarte 8 stycznia 2016 roku – należy do najnowocześniejszych planetariów w Europie i zostało uznane za jeden z „7 Nowych Cudów Polski 2016” miesięcznika National Geographic „Traveler”^[11]. Rocznie odwiedza je blisko 150 tys. widzów^[2]. Prezentowane są tu projekcje o tematyce popularnonaukowej, pokazy muzyczne i kameralne koncerty^[12][2].
• Narodowe Centrum Kultury Filmowej, rozpoczęcie działalności w 2016 roku^[2] – miejsce dla osób zainteresowanych kulturą audiowizualną. Powstaną tu wystawy stałe, przestrzenie warsztatowe na potrzeby edukacji, filmowej, multimedialna filmowa biblioteka oraz kino^[13]. W ramach dotychczasowej działalności Narodowe Centrum Kultury Filmowej dokonało m.in. rekonstrukcji biopleografu Kazimierza Prószyńskiego i odtworzenia pierwszego polskiego filmu fabularnego Powrót birbanta^[14] oraz przygotowało zwycięską aplikację Łodzi do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO jako Miasta Filmu^[15].
• Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej jest współtworzone przez organizatorów Międzynarodowego Festiwalu Komiksu i Gier. Będzie przybliżać odwiedzającym zagadnienia sztuki komiksowej i interaktywnej narracji poprzez wystawy prezentujące cykl twórczy oraz liczne działania edukacyjne^[2].
• Łódź Film Commission jest operatorem najstarszego w Polsce Funduszu Filmowego, w ramach którego dofinansowane zostały m.in. takie produkcje jak „Zimna wojna” i „Ida” Pawła Pawlikowskiego, „Powidoki” Andrzeja Wajdy, „Maria Skłodowska-Curie” w reżyserii Marie Noëlle i „Pomiędzy słowami” Urszuli Antoniak^[16]. Producentom zapewnia pomoc w znalezieniu scenerii, uzyskaniu pozwoleń czy wydzieleniu przestrzeni miejskiej, wspiera w kontaktach ze służbami miejskimi i lokalnymi mediami^[17][2].
• Ulica Żywiołów, przestrzeń skierowana do najmłodszych odbiorców (od 2 do 11 roku życia). Ponad 2000 m² kolorowej przestrzeni wypełnionej interaktywnymi stanowiskami. Przestrzeń zostanie udostępniona zwiedzającym pod koniec 2021 roku^[18].

• Wnętrze Hali maszyn zostało zilustrowane przez Przemysława Truścińskiego na okładce 7 tomu serii Batman Detective Comics w ramach linii wydawniczej DC Odrodzenie, wydawanej przez Egmont Polska^[19].

• Tereny kompleksu EC1 stanowią tło teledysku do kawałka "I Ciebie też, bardzo" z Darią Zawiałow, Dawidem Podsiadło i Vito Bambino, który jest oficjalnym hymnem Męskiego Grania 2021^[20]. Teledysk jest pierwszą na świece produkcją zrealizowaną przy pomocy drona FPV (First Person View)^[21].

• Witryna internetowa EC1 Łódź