Dimitrios Gunaris

Δημήτριος Γούναρης

Data i miejsce urodzenia	1867 Patras
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1922 Ateny
premier Grecji
Okres	od 10 marca 1915 do 23 sierpnia 1915
Przynależność polityczna	Partia Ludowa
Poprzednik	Elefterios Wenizelos
Następca	Elefterios Wenizelos
premier Grecji
Okres	od 8 kwietnia 1921 do 16 maja 1922
Przynależność polityczna	Partia Ludowa
Poprzednik	Nikolaos Kalojeropulos
Następca	Nikolaos Stratos
Multimedia w Wikimedia Commons

Dimitrios Gunaris^[1] (gr. Δημήτριος Γούναρης; ur. w 1867 w Patras, zm. 28 listopada 1922 w Atenach) – grecki polityk, premier Grecji między marcem 1921 a majem 1922.

Ukończył studia prawnicze w Atenach, następnie kontynuował studia w Monachium, Londynie i Paryżu^[2]. Pod wpływem doświadczeń z pobytu na zachodzie Europy stał się zwolennikiem modernizacji Grecji. Popierał również Wielką Ideę. W 1902 po raz pierwszy został wybrany do parlamentu, gdzie należał do radykalnej grupy „Japończyków”. domagającej się reformy finansów publicznych i racjonalnej polityki społecznej^[2]. W 1908 wszedł do rządu Jeorjosa Theotokisa jako minister finansów^[2].

Gounaris negatywnie przyjął zamach z Gudi i dojście do władzy Eleftheriosa Wenizelosa; wskutek tego wydarzenia członkowie dawnych elit politycznych stracili dawną pozycję^[2]. W czasie schizmy narodowej popierał króla Konstantyna I i jego otoczenie^[2], w polityce zagranicznej reprezentował podobnie jak on stanowisko proniemieckie^[3]. W marcu 1915 objął dzięki temu tekę premiera; urząd sprawował do sierpnia tego samego roku^[3].

Przed wyborami parlamentarnymi 1920 należał do najważniejszych przywódców greckich rojalistów. W kampanii wyborczej głosił hasła przerwania wojny grecko-tureckiej, jednak gdy rojaliści odnieśli zwycięstwo wyborcze, wycofał się z tych postulatów^[2]. Gunaris objął po raz drugi urząd premiera w grudniu 1920, po powrocie z wygnania króla Konstantyna po sfałszowanym plebiscycie poparcia dla monarchii. Jego rząd dokonał politycznego odwetu na zwolennikach Wenizelosa, kontynuował wojnę w Anatolii pod hasłem Wielkiej Idei, zaś kadrę dowódczą armii wymienił, wprowadzając nowych oficerów znanych ze swojej wierności dla monarchii^[4].

W maju 1922 odszedł z urzędu premiera. Zastąpił go Nikolaos Stratos; po dziesięciu dniach nowym premierem został Petros Protopapadakis, minister sprawiedliwości w rządzie Gunarisa. Protopapadakis powierzył Gunarisowi tekę ministra sprawiedliwości w swoim gabinecie^[5].

Klęska Greków w wojnie z Turcją wywołała w społeczeństwie szok i chęć rozliczenia winnych. Decydującą rolę w tym procesie odegrało wojsko. Władzę drogą przewrotu objął Komitet Rewolucyjny kierowany przez Nikolaosa Plastirasa i Stylianosa Gonatasa. Rząd wojskowy powołał, wbrew prawu, Trybunał Wojskowy, który postawił zarzut zdrady stanu Gunarisowi, Protopapadakisowi i Stratosowi, dwóm ministrom i trzem oficerom, w tym ostatniemu głównodowodzącemu armią grecką w Anatolii Jeorjosowi Chatzianestisowi^[6]. W trakcie procesu Gunaris zachorował na tyfus. 28 listopada 1922 ogłoszono wyrok śmierci w odniesieniu do sześciu z ośmiu podsądnych, w tym Gunarisa. Wyrok wykonano jeszcze tego samego dnia^[7].