Deportacja – wydalenie cudzoziemca na podstawie decyzji administracyjnej. Z reguły wydalenie dotyczy cudzoziemców, którzy nielegalnie przebywają na terytorium określonego państwa, nielegalnie podejmują w nim zatrudnienie lub stanowią zagrożenie dla państwa. Deportacji (wydalenia) nie powinno się mylić z banicją (wygnaniem) lub ekstradycją (wydaniem).

Co do zasady każde państwo ma prawo określać warunki, na jakich cudzoziemcy mogą wjeżdżać i przebywać na jego terytorium. Jednak w pewnym zakresie kwestiami deportacji obcokrajowców zajmuje się także prawo międzynarodowe. Przykładowo, Protokół nr 4 do Europejskiej konwencji praw człowieka zakazuje zbiorowego wydalania cudzoziemców (sprawa deportacji każdej osoby powinna być rozpatrzona indywidualnie), zaś Protokół nr 7 do tej Konwencji przewiduje pewne gwarancje proceduralne wydalania cudzoziemców:

• decyzja o deportacji powinna być podjęta na podstawie ustawy (nie może to być czyste uznanie urzędnika),
• należy wysłuchać argumentów obcokrajowca za niewydalaniem,
• powinien mieć możliwość wniesienia odwołania od decyzji wydaleniowej,
• może skorzystać z pomocy pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego lub innej osoby), który będzie reprezentować go w postępowaniu o wydalenie.

Powszechna deklaracja praw człowieka w artykule 9 głosi Nikogo nie wolno samowolnie aresztować, zatrzymać lub wygnać z kraju.

W Polsce decyzje o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (decyzję deportacyjną) podejmują organy wskazane w art. 310 Ustawy z 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (Dz.U. z 2024 r. poz. 769). W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu określa się termin dobrowolnego powrotu, który wynosi od 8 do 30 dni, liczony od dnia doręczenia decyzji. W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu orzeka się o zakazie ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen oraz określa się okres tego zakazu. O wydaleniu orzeka również Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w postępowaniach o nadanie statusu uchodźcy, w sytuacji, gdy w stosunku do cudzoziemca nie zachodzą przesłanki nadania statusu uchodźcy bądź udzielenia ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt tolerowany, a jednocześnie nie istnieją przesłanki negatywne orzeczenia o wydaleniu (np. związek małżeński cudzoziemca z obywatelem polskim)^[1]. Decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu może zostać wykonana zarówno przez dobrowolny wyjazd cudzoziemca z terytorium RP, jak też przymusowo poprzez doprowadzenie do granicy. Doprowadzenie cudzoziemca do granicy wykonuje komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.

• azyl
• ekspulsja
• readmisja