Demony, częściej określane syngaleskimi słowami yakseya i yakka (යක්ෂයා/යකා) – byty stanowiące ważną część folkloru Sri Lanki. Podlegają władzy króla, który zabronił im zabijać ludzi. Wobec tego sprowadzają na nich różne choroby, czerpiąc czystą satysfakcję z omijania tego zakazu. Ofiary uznane za zaatakowane przez demony wymagają kuracji i odstraszania demonów poprzez ludowe egzorcyzmy.

Wedle wierzeń demony rozprzestrzeniły się wśród żywych, raczej wyhodowane (po palijsku opapatika), niż wydane na świat przez matkę^[1]. Jednak niektóre demony, jak Kola Sanni Yaka zostały zrodzone przez ludzkich rodziców, dopiero później stając się demonami^[2]. W niezwykły sposób narodził się demon Maha Sohona, który został zabity, a następnie ożywiony przez bóstwo, powracając do żywych pod postacią demona^[3].

Demony tworzą olbrzymią społeczność, na czele której stoi król o imieniu Wesamuni (określany w pewnych źródłach Wessamony)^[4]. Obawiają się go wszystkie demony, rządzi nimi żelazną pięścią. Każde wykroczenie spotyka się z surową karą, często śmiertelną. Ma też w zanadrzu 32 sposoby tortur, jak gotowanie, smażenie, nabijanie na pal czy wlewanie nieszczęśnikowi do gardła roztopionego metalu. Wesamuni posiada też magiczny złoty miecz, który wylatuje z jego ręki, odcina tysiąc głów z szybkością błyskawicy i powraca do ręki swego pana, słuchając tylko jego rozkazu^[1].

Kiedyś demony były wolne i dowolnie atakowały ludzi, po czym ich pożerały^[5]. Jednakże Wesamuni zabronił im bezpośrednio napadać na ludzi, zezwalając jedynie na powodowanie chorób i cierpienia. Wierzy się, że przynosi to demonom satysfakcję porównywalną z zabijaniem ludzi^[6]. Największa niesława przypada najbardziej przerażającemu z demonów Reeri Yakseya, zdolnemu wywoływać każdy rodzaj chorób^[5].

Istnieją 2 typy demonów. Pierwszy z nich bliższy jest bogom czy bóstwom, zamieszkuje górne rejony nieba w wielkich, wymyślnych pałacach. Demony te zwą się dewatawas. Uważa się je za mądre i potężne, ale nie czyniące szkody człowiekowi. Drugi rodzaj demonów również zamieszkuje niebo, ale bliżej powierzchni Ziemi. Są dzikie i okrutne, sprowadzają na człowieka nieszczęście, a ludność singaleska obawia się ich. Są niewidoczne dla oka człowieka, uważa się, że mają ciemną skórę i długie białe zęby^[1].

W każdą środę czy sobotę demony zbierają się razem. Zgromadzenie to nosi nazwę Yaksa Sabawa. Każdy z naczelników musi na nim zdać sprawę Wesamuniemu na temat działań i sprawowania się jego grupy^[7]. Następnie odbywa się zabawa wszystkich demonów, gdzie okazują swe różnorakie zdolności^[5].

Istnieją tradycyjne rytuały egzorcyzmów, jak Sanni Yakuma. Przeprowadza się je w celu odegnania demonów, gdy uzna się, że opętały jakąś osobę. Rytuały te ściśle łączą się z tańcem Pahatharata^[8]. Egzorcyzmy są zwykle długie i wypracowane, wymagają występów tancerzy poprzebieranych za różne demony, którym akompaniuje bicie w bębny. Prezentuje się także demonom dary, w zamian za które demon ma zgodzić się opuścić ofiarę^[9].