Dasiphora
 Pięciornik krzewiasty | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Dasiphora | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Dasiphora Rafinesque Aut. Bot. 167. 1840[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
D. fruticosa (Linnaeus) Rydberg[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
Dasiphora – rodzaj krzewów z rodziny różowatych. Obejmuje od 4[5] do około 12 gatunków[6]. Jeden gatunek rośnie w Ameryce Północnej (pięciornik krzewiasty D. fruticosa), a pozostałe w Azji[6]. Tradycyjnie przez długi czas zaliczane tu rośliny włączane były do rodzaju pięciornik Potentilla, ale ze względu na różne pochodzenie, specyficzną formę wzrostu i budowę liści oraz pylników – wyodrębnione zostały jako odrębny rodzaj, czego zasadność potwierdziły badania molekularne[6]. Gatunek pięciornik krzewiasty jest rozpowszechniony jako roślina ozdobna.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Krzewy osiągające do 100 cm, rzadko nawet do 160 cm wysokości. Korzeń palowy. Pędy liczne, podnoszące się lub wyprostowane, z krótkopędami, pozbawione cierni. Pędy owłosione są w pierwszym roku, później łysieją[6].
- Liście
- Skrętoległe, nieparzystopierzasto złożone z 5 listków, czasem pozornie dłoniaste (listki skupione u nasady najdalszego). U nasady liści trwałe, całobrzegie przylistki przyrastające do ogonka liściowego. Całobrzegie listki, których zwykle jest 5, rzadko 3, 7 lub 9 osiągają do 2,6 cm długości i mają kształt równowąski do eliptycznego. Blaszka liścia może być naga lub owłosiona[6].
- Kwiaty
- Wyrastają na bocznych pędach pojedynczo lub skupione po kilka, rzadko do 30. Przysadki podobne do liści. Kwiaty osiągają średnicę od 1,5 do 3 cm i wsparte są u nasady 5 działkami kieliszka. Jajowate działki kielicha, których także jest 5, są szeroko rozpostarte. Hypancjum (o szerokości do 2 mm i długości do 5 mm) jest owłosione. Płatki żółte, rzadziej białe, zwykle dłuższe od działek kielicha. Pręciki są liczne (20–25), krótsze od płatków. Zalążnia górna z licznymi (od 30 do 100), owłosionymi owocolistkami[6].
- Owoce
- Liczne, owłosione, jednonasienne niełupki odpadające pojedynczo, o długości od 1,4 do 2 mm[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj wyodrębniony w wyniku stwierdzenia w analizach morfologicznych i molekularnych odrębności zaliczanych tu roślin, tradycyjnie ujmowanych jako należące do rodzaju pięciornik (Potentilla)[6].
Jeden z rodzajów podplemienia Fragariinae, do którego należą m.in. przywrotnik (Alchemilla), poziomka (Fragaria) i sybaldia (Sibbaldia). Grupa ta jest siostrzana dla rodzaju pięciornik (Potentilla), wraz z którym tworzy plemię Potentilleae z podrodziny Rosoideae w obrębie różowatych (Rosaceae). Rodzina ta z kolei jest kladem bazalnym w obrębie rzędu różowców (Rosales)[2][5].
- Pozycja na drzewie filogenetycznym plemienia[7]
| Potentilleae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz gatunków[4]
- Dasiphora arbuscula (D.Don) Soják
- Dasiphora dryadanthoides Juz.
- Dasiphora fruticosa (L.) Rydb. – pięciornik krzewiasty
- Dasiphora galantha (Soják) Soják
- Dasiphora glabra (G.Lodd.) Soják
- Dasiphora glabrata (Willd. ex Schltdl.) Soják
- Dasiphora mandshurica (Maxim.) Juz.
- Dasiphora parvifolia (Fisch. ex Lehm.) Juz.
- Dasiphora phyllocalyx Juz.
- Dasiphora spectabilis (Businský & Soják) Businský & Soják
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-09-20] (ang.).
- ↑ a b [C Drymocallis]. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2018-09-20].
- ↑ a b Dasiphora Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-19].
- ↑ a b Genus: Dasiphora Raf.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-09-20].
- ↑ a b c d e f g h Barbara Ertter, James L. Reveal: Dasiphora Rafinesque. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-09-20].
- ↑ Torsten Eriksson, Nannie L. Persson, Jenny E.E. Smedmark, What is Potentilla? A phylogeny-based taxonomy for Potentillinae (Rosaceae), „Taxon”, 71 (3), 2022, s. 493-505, DOI: 10.1002/tax.12679.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
