Dąb barwierski
 Liście dębu barwierskiego | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dąb barwierski | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Quercus velutina Lam. Encycl. 1:721. 1785[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg | |||
| |||
Dąb barwierski (Quercus velutina Lam.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Występuje we wschodniej i środkowej części Ameryki Północnej. Rośnie we wszystkich stanach nadbrzeżnych Stanów Zjednoczonych od Maine na północy do Teksasu na południu, a wewnątrz kraju w Minnesocie, Nebrasce, Kansas i Oklahomie. Na terenie Kanady spotkamy go jedynie w południowej części Ontario[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Dorasta do 30 m wysokości. Korona szeroka i rozłożysta. Gałęzie sztywne, lekko skierowane do góry.
- Pień
- Kora ciemnobrązowa pokryta bruzdami.
- Liście
- Sztywne, grube, eliptyczne do 25 cm długości i 15 cm szerokości. Najczęściej złożone z siedmiu zaostrzonych klap. Z góry ciemnozielone, od spodu jaśniejsze z delikatnym brązowym owłosieniem u zbiegu nerwów[6].
- Kwiaty
- Męskie w postaci kotków z żółtymi pręcikami, żeńskie na krótkich szypułkach, pojedynczo lub w grupach.
- Owoce
- Czerwonobrązowe żołędzie 2,5 cm długości, w głębokich miseczkach[6].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina wiatropylna kwitnąca wczesną wiosną. Rośnie w miejscach suchych i na zboczach górskich. W Appalachach spotykany do wysokości 1200 m n.p.m.
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Nazwa nawiązuje do dużego stężenia taniny w wewnętrznych warstwach kory, której używa się do barwienia skór i tkanin na żółto bądź brązowo[6][7]. W Ameryce znany jest jako eastern black oak (wschodni czarny dąb) lub po prostu jako black oak (czarny dąb).
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Rdzenni Amerykanie używali dębu barwierskiego w celach leczniczych na niestrawność, biegunki, środek antyseptyczny i wymiotny[8].
- W garbarstwie i przemyśle farbiarskim.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-05-14] (ang.).
- ↑ a b Quercus velutina. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2013-05-14].
- ↑ Quercus velutina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 155. ISBN 97883242-0842-5.
- ↑ B. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 126. ISBN 83-7129-141-8.
- ↑ Quercus velutina. Flora in North America, 2011.12.15. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
- EoL: 1151197
- Flora of North America: 233501095
- GBIF: 2878415
- identyfikator iNaturalist: 49006
- IPNI: 296899-1
- ITIS: 19447
- NCBI: 500452
- Plant Finder: 280729
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-175672
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:296899-1
- Tela Botanica: 81651
- identyfikator Tropicos: 13100155
- USDA PLANTS: QUVE
- CoL: 6X452
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
