Cyklon, odpylacz cyklonowy – rodzaj odpylacza; urządzenie wykorzystywane do oczyszczania gazów z cząstek stałych (pyłu). W cyklonie zanieczyszczony gaz wpada do cylindrycznej komory i wiruje w niej, w wyniku czego unoszące się w gazie cięższe od niego składniki są odrzucane na zewnątrz pod działaniem siły odśrodkowej. W wyniku ocierania się o ścianki cyklonu tracą prędkość (energię kinetyczną) i opadają pod wpływem grawitacji, a czyste powietrze wypływa w górę, przez centralnie umieszczony kanał.

Cyklony są stosowane np. do:

• oddzielania przenoszonych pneumatycznie materiałów (np. wiórów i trocin w zakładach drzewnych) od powietrza
• odpylania powietrza, pobieranego z otoczenia silników, przewidzianych do pracy w dużym zapyleniu (np. ciągniki rolnicze)
• odpylania gazów odlotowych z ciepłowni, elektrociepłowni, hut

Cyklony umożliwiają usuwanie pyłu o wymiarach przekraczających 60 μm.

Skuteczność odpylania w cyklonach jest tym większa, im większa jest prędkość wlotowa, a także im mniejszy promień komory. Odpylanie dużych strumieni gazów, zawierających bardzo małe cząstki pyłu, jest prowadzone w multicyklonach – bateriach cyklonów o małych średnicach, połączonych równolegle (analogia – połączenie równoległe elementów elektrycznych).

• JanuszJ. Ciborowski JanuszJ., Inżynieria chemiczna, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1955, s. 189–193 .
• JanuszJ. Ciborowski JanuszJ., Podstawy inżynierii chemicznej, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, s. 126–129 .
• AndrzejA. Mieszkowski AndrzejA., Zwiększenie skuteczności odpylania cyklonów, „Czasopismo Techniczne Politechniki Krakowskiej”, 2-M, Biblioteka Cyfrowa Politechniki Krakowskiej, 2008, s. 213–220, ISSN 0011-4561 .
• J.J. Warych J.J., Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1998, ISBN 83-204-2305-8 . Brak numerów stron w książce

• Profesjonalne systemy oczyszczania powietrza/cyklony [online], ELBH Polska [dostęp 2011-03-10] .
• Odpylacze pionowe – cyklony [online], Gdańskie Zakłady Remontowo-Montażowe [dostęp 2011-03-10] .
• Instalacje odpylania spalin – multicyklony, cyklony [online], Chemoremont [dostęp 2011-03-10] .