Cmentarz Nowodziewiczy

Новодевичье кладбище

Jedna z alejek cmentarza
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Adres	Chamowniki, Łużniecki projezd 2
Typ cmentarza	komunalny
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	7,5 ha
Liczba pochówków	27000+
Data otwarcia	ok. 1524
Zarządca	ГБУ „Ритуал”
Architekt	Siergiej Rodionow, Iwan Maszkow
Położenie na mapie Moskwy Cmentarz Nowodziewiczy
Położenie na mapie Rosji Cmentarz Nowodziewiczy
55°43′29″N 37°33′15″E/55,724722 37,554167
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Cmentarz Nowodziewiczy (ros. Новодевичье кладбище) – moskiewski cmentarz położony przy monasterze Nowodziewiczym. Miejsce spoczynku wielu zasłużonych Rosjan.

Nekropolię otwarto w 1524, tuż obok muru wybudowanego właśnie monasteru, od którego cmentarz zaczerpnął swą nazwę. Chowano tam głównie kościelnych dygnitarzy, szanowane rodziny i szlachetnie urodzonych, a także, od XIX wieku inteligencję i kupców. W 1898 otwarto nową część cmentarza. Przez kolejne sześć lat teren obudowano murem, zaprojektowanym przez architekta Iwana Pawłowicza Maszkowa. Od 1932 cmentarz stał się miejscem pochówku ludzi sławnych, wybitnych i zasłużonych dla Związku Radzieckiego, a następnie dla Federacji Rosyjskiej. Chowano tu także ludzi, którzy z pewnych względów nie mogli spocząć pod murami Kremla lub w grobowcach. Jednym z nich był dyrektor moskiewskiego teatru, sprzeciwiający się decyzji bolszewików dotyczącej zburzenia soboru Chrystusa Zbawiciela, któremu ze względu na zasługi nie można było odmówić pochówku z honorami. Spoczywają tam również żołnierze polegli podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie oraz pierwszej i drugiej wojny w Czeczenii.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Obecnie na cmentarzu pochowanych jest ponad 27 000 osób, w tym między innymi:

• Andriej Abrikosow (1906–1973) – aktor
• Piotr Alejnikow (1914–1965) – aktor
• Nadieżda Alliłujewa (1901–1932) – małżonka Józefa Stalina
• Boris Baboczkin (1904–1975) – aktor
• Boris Szczerbina (1919–1990) – radziecki działacz partyjny i państwowy, członek KC KPZR
• Mark Bernes (1911–1969) – aktor i piosenkarz
• Paweł Bielajew (1925–1970) – kosmonauta
• Gieorgij Bieriegowoj (1921–1995) – kosmonauta
• Siergiej Bondarczuk (1920–1994) – aktor i reżyser
• Walerij Brumel (1942–2003) – lekkoatleta, mistrz olimpijski
• Walerij Briusow (1873–1924) – pisarz
• Michaił Bułhakow (1891–1940) – pisarz i dramaturg
• Nikołaj Bułganin (1895–1975) – premier ZSRR
• Nikita Chruszczow (1894–1971) – I sekretarz KC KPZR
• Nina Chruszczowa (1900–1984) – pierwsza dama ZSRR
• Anton Czechow (1860–1904) – pisarz
• Gieorgij Cziczerin (1872–1936) – komisarz ludowy
• Ilja Erenburg (1891–1967) – pisarz
• Siergiej Eisenstein (1898–1948) – reżyser
• Aleksandr Fadiejew (1901–1956) – pisarz
• Nikołaj Gogol (1809–1852) – pisarz
• Raisa Gorbaczowa (1932–1999) – żona Michaiła Gorbaczowa
• Michaił Gorbaczow (1931–2022) – jedyny prezydent ZSRR
• Dmitrij Grigorowicz (1883–1938) – konstruktor samolotów
• Andriej Gromyko (1909–1989) – polityk
• Ludmiła Gurczenko (1935–2011) – aktorka
• Nâzım Hikmet (1901–1963) – turecki poeta i komunista
• Siergiej Iljuszyn (1894–1977) – konstruktor samolotów
• Borys Jelcyn (1931–2007) – pierwszy prezydent Federacji Rosyjskiej
• Piotr Kropotkin (1842–1921) – rewolucjonista i anarchista
• Jelena Kuźmina (1909–1979) – aktorka
• Aleksandr Lebied (1950–2002) – wojskowy i polityk
• Lew Landau (1908–1968) – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
• Walerij Legasow (1936-1988) – radziecki chemik, członek komisji badającej przyczyny katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu^[1]
• Isaak Lewitan (1860–1900) – malarz
• Władimir Majakowski (1893–1930) – poeta
• Wasilij Margiełow (1908–1990) – generał radzieckich wojsk powietrznodesantowych
• Siergiej Michałkow (1913–2009) – poeta
• Władimir Mieszczeriakow (1885–1946) – działacz partyjny i państwowy, dyplomata
• Artiom Mikojan (1905–1970) – konstruktor samolotów
• Wiaczesław Mołotow (1890–1986) – polityk
• Tatjana Nikołajewa (1924–1993) – pianistka
• Nikołaj Ogariow (1813–1877) – pisarz i poeta
• Dawid Ojstrach (1908–1974) – skrzypek
• Aleksandr Oparin (1894–1980) – biochemik
• Iwan Perestiani (1870–1959) – aktor
• Jekatierina Pieszkowa (1887–1965) – rosyjska działaczka humanitarna, pierwsza żona Maksima Gorkiego
• Borys Polewoj (1908–1981) – pisarz
• Siergiej Prokofjew (1891–1953) – kompozytor i pianista
• Iwan Pyrjew (1901–1968) – reżyser filmowy
• Mstisław Rostropowicz (1927–2007) – dyrygent i wiolonczelista
• Pawieł Rybałko (1894–1948) – wojskowy i dyplomata
• Walentin Sierow (1865–1911) – malarz
• Aleksandr Nikołajewicz Skriabin (1872–1915) – kompozytor^[2]
• Konstantin Stanisławski (1863–1938) – pisarz, reformator reżyserii teatralnej
• Fiodor Szalapin (1873–1938) – śpiewak operowy
• Dmitrij Szostakowicz (1906–1975) – kompozytor
• Wasilij Szukszyn (1929–1974) – pisarz i aktor
• Nikołaj Tichonow (1905–1997) – polityk, premier ZSRR
• Wiaczesław Tichonow (1928–2009) – aktor
• Andriej Tupolew (1888–1972) – konstruktor samolotów
• Wasilij Ulrich (1889–1951) – sędzia
• Galina Ułanowa (1910–1998) – primabalerina
• Klimient Woroszyłow (1881–1969) – wojskowy i polityk

• 
  Grób Antona Czechowa
• 
  Skromna mogiła Michaiła Bułhakowa

• Cmentarz Doński
• Cmentarz Wagańkowski

• Cmentarz Nowodziewiczy
• Cmentarz Nowodziewiczy w Internecie
• Zdjęcia z Cmentarza Nowodziewiczego