Chrobotek łagodny
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrobotek łagodny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladonia mitis Sandst. Sandstede: Clad. Exs.: no. 55 (1918) | |
Chrobotek łagodny, chrobotka łagodna (Cladonia mitis Sandst.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Cladina arbuscula subsp. mitis (Sandst.) Burgaz 1994
- Cladina mitis (Sandst.) Mong. 1938
- Cladonia arbuscula subsp. mitis (Sandst.) Ruoss 1987
- Cladonia arbuscula subsp. stictica Ruoss 1989
- Cladonia arbuscula var. mitis (Sandst.) Sipman
- Cladonia sylvatica var. mitis (Sandst.) Kušan 1932
Nazwa polska według opracowania W. Fałtynowicza[2].
Czasami gatunek ten opisywany jest błędnie jako Cladonia sylvatica[1], a w polskim piśmiennictwie mykologicznym jako chrobotek leśny (Cladonia arbuscula subsp. mitis)[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Plecha z glonami protokokkoidalnymi, zróżnicowana na plechę pierwotną i wtórną. Plecha pierwotna zanika bardzo wcześnie. Plecha wtórna to wyrastające z plechy pierwotnej krzaczkowate podecja o wysokości 3–7 cm i grubości 0,5–1 mm. Podecja są puste w środku, a ich pędzelkowate zakończenia są brunatne i lekko zagięte w jedną stronę. Kory brak, powierzchnia podecjów jest pilśniowata i ma bardzo jasną barwę – od jasnoszarobiałej do szarozielonawej. Smak łagodny. Reakcje barwne: podecja K–, Pd–[4]
Owocniki pojawiają się bardzo rzadko na szczytach gałązek. Są to apotecja lecideowe o brązowych tarczkach i średnicy 0,3–0,8 mm. W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, jednokomórkowych askospor o rozmiarach 7–13 × 2,5–5 μm. Często natomiast na szczytach gałązek występują brązowe pyknidy[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Południowej, Europie, Azji i Australii. Brak go tylko w Afryce i na Antarktydzie (ale występuje na położonej na północ od niej w Antarktyce wyspie Elephant Island), znany jest także na wielu wyspach. Szczególnie częsty jest na półkuli północnej, tutaj jego północny zasięg sięga po Grenlandię[5]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju[4]. Był gatunkiem ściśle chronionym[6], od 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków porostów chronionych[7].
Rośnie w miejscach świetlistych i suchych: na wrzosowiskach, wydmach (często razem z szczotlichą siwą) i w świetlistych lasach sosnowych[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]W Polsce występują cztery bardzo podobne gatunki chrobotków: leśny (Cladonia arbuscula), łagodny (Cladonia mitis), reniferowy (Cladonia rangiferina) i najeżony (Cladonia portentosa), wszystkie są pospolite i występują na podobnych siedliskach. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że niektóre z nich posiadają podgatunki, a jeszcze bardziej to, że te same gatunki opisywane są pod różnymi nazwami, w zależności od przyjętej taksonomii. Chrobotka łagodnego najłatwiej rozróżnić po smaku (ma łagodny), chrobotek najeżony tworzy najczęściej 3-dzielne rozgałęzienia, chrobotek reniferowy 3-4-dzielne i jest białoszary[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
- ↑ a b c d e Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1765)
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
