Cheo Feliciano

Imię i nazwisko	José Luis Feliciano Vega
Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1935 Ponce[1]
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 2014 San Juan
Gatunki	salsa, bolero, cha-cha[2], balada romántica, guaguancó
Zawód	piosenkarz, kompozytor
Aktywność	1957[1]–2014
Wydawnictwo	Seeco Records, Fania Records, RMM Records, Universal Music
Powiązania	Tite Curet Alonso, Rubén Blades, Willie Colón, Celia Cruz, Fania All-Stars, Héctor Lavoe, Andy Montañez, Johnny Pacheco, Eddie Palmieri, Tito Rodríguez
Multimedia w Wikimedia Commons

José Luis Feliciano Vega, bardziej znany jako Cheo Feliciano (ur. 3 lipca 1935 w Ponce, zm. 17 kwietnia 2014 w San Juan) – portorykański kompozytor i piosenkarz, wykonujący muzykę salsa i bolero^[1]. Do jego największych przebojów należą: El Ratón (wspólnie z Joe Cuba Sextet), (1964)^[3][4][5], Anacaona^[6][7], Mi triste problema (1971)^[8][9], Amada Mía (1980)^[1][10][11],Sobre Una Tumba Humilde (1980)^[12][13],Por Si Te Vuelvo a Ver (1987)^[14][15], Mentira (1991)^[16][17]. Zginął w wypadku samochodowym w wieku 78 lat^[18][19].

José Luis Feliciano Vega urodził się w Ponce w Portoryko w bardzo ubogiej rodzinie. Jego ojciec był stolarzem, a matka gospodynią domową. Dom, w którym dorastał znajdował się w skromnej, aczkolwiek bardzo muzykalnej okolicy. Wszystko co działo się wokół było w jakiś sposób związane z muzyką. Mając 7–8 lat José założył swoją pierwszą grupę muzyczną. Nazwał ją El Combo Las Latas. Nazwa nawiązywała do przedmiotów, z których były wykonane instrumenty muzyczne, których używali jej członkowie (hiszp.: combo – grupa, szajka; latas – puszki). Zarówno struny do „gitar”, jak i bębny mające przypominać kongi były wykonane z puszek. To wystarczyło jednak, aby w bardzo wczesnym wieku ćwiczyć śpiew, poznać zasadę działania instrumentów perkusyjnych, znaleźć poczucie melodii^[1].

Pierwszą grupą muzyczną, która go zainspirowała do tego, aby zostać muzykiem była meksykańska Trío Los Panchos – grająca bolero i specjalizująca się w romantycznych balladach. Młody chłopak zapragnął zostać perkusistą – nie przypuszczał, że w przyszłości będzie sławnym wokalistą. Umiłowanie perkusji miało prawdopodobnie związek z pochodzeniem – jego przodkowie pochodzili z Afryki, a Afrykanie słyną ze znakomitego poczucia rytmu^[1].

W 1952 roku razem z rodzicami wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Rodzina zamieszkała w Hiszpańskim Harlemie – dzielnicy położonej w północnej części nowojorskiego Manhattanu. W Nowym Jorku José znalazł pierwszą pracę jako zawodowy muzyk – w orkiestrze Tito Rodrígueza^[20].

5 października 1957 zawarł związek małżeński z portorykańską tancerką Socorro „Coco” Prieto Leon. Tej samej nocy zadebiutował na scenie jako wokalista, występując z grupą muzyczną Joe Cuba Sextet^[21]. Dziesięć lat później opuścił zespół i rozpoczął współpracę z Eddim Palmieri, biorąc udział w nagraniu jego albumu „Champagne”. Wkrótce jednak wycofał się z życia muzycznego. Przyczyną było uzależnienie od heroiny. Powrócił do rodzinnego Portoryko, gdzie brał udział w terapii uzależnień w specjalnie do tego przystosowanym ośrodku. Po wyjściu z nałogu w 1972 roku dołączył do zespołu muzycznego Fania All-Stars – jednej z najsłynniejszych grup muzycznych grających salsę. Rok wcześniej nagrał album solowy Cheo, uznawany za jeden z najlepszych w jego karierze^[21]. Pochodzi z niego m.in. utwór Mi Triste Problema, który był bardzo często grany w nowojorskich rozgłośniach radiowych oraz osiągnął duży sukces w Portoryko, zajmując na tamtejszej liście przebojów miejsce w pierwszej piątce. Album ten był pierwszym, w którego powstaniu obok Cheo (tak był już wówczas nazywany) brał udział Tite Curet Alonso (1926–2003)^[3] – jeden z największych kompozytorów muzyki salsa, który w ciągu swojej kariery skomponował ponad 2 tys. utworów. Współpraca obu artystów trwała aż do 1988 roku^[3]. W 1973 roku wydany został kolejny ciepło przyjęty album Cheo – La Voz Sensual de Cheo, nagrany w Buenos Aires. W jego orkiestracji brał udział Argentyńczyk Jorge Calandrelli, słynący z zamiłowania do bolera i tanga^[3][a].

W 1984 roku założył w Portoryko własną wytwórnię płytową – Coche label^[3].

20 czerwca 2008 roku dał jubileuszowy koncert w WaMu Theater w Madison Square Garden świętując 50-lecie pracy artystycznej. Na scenie wystąpiły wówczas także inne gwiazdy salsy: Eddie Palmieri, Ismael Miranda, Roberto Roena, Bobby Valentín, Papo Lucca, Johnny Pacheco oraz perkusista Jimmy Sabater^[22].

Zginął w wypadku samochodowym 17 kwietnia 2014 roku. Około godz. 4:00 nad ranem zielony jaguar, którym kierował, uderzył w betonowy słup oświetleniowy znajdujący się w niewielkiej odległości od domu, w który mieszkał^[18][20]. Artysta nie miał zapiętego pasa bezpieczeństwa^[20][21].

W związku z podobieństwem nazwisk i wykonywanego zawodu niektóre agencje prasowe błędnie podały informację o śmierci innego portorykańskiego artysty – mającego wówczas 68 lat José Feliciano, znanego m.in. z przebojów „Che Sara” oraz „Feliz Navidad”^[18].

Nabożeństwo żałobne w intencji Cheo Feliciano odbyło się 20 kwietnia 2014 roku w Roberto Clemente Coliseum w San Juan. Wzięło w nim udział tysiące ludzi, którzy przybyli w tym celu ze wszystkich zakątków wyspy. Wielu artystów oddało hołd legendarnemu twórcy salsy, wykonując okolicznościowe utwory muzyczne oraz pełniąc wartę przy trumnie. W ostatniej drodze towarzyszyli między innymi: Danny Rivera, José Nogueras, Gilberto Santa Rosa, Rubén Blades, Víctor Manuelle, Andy Montañez, Tito Nieves. Byli obecni również członkowie grupy muzycznej Fania All-Stars, w której występował Cheo Feliciano^[23][24]. Następnego dnia szczątki artysty zostały przetransportowane do miasta Ponce, w którym się urodził. Uroczystości państwowe związane z ostatnią drogą Feliciano odbyły się pod przewodnictwem gubernatora Portoryko Alejandry Garcíi Padilli oraz burmistrza Ponce Maríi „Mayity” Meléndez w Ponce Convention Center. Następnie na cmentarzu La Piedad została odprawiona kameralna, zamknięta uroczystość żałobna dla rodziny i najbliższych przyjaciół. Bramy cmentarza otworzono dopiero po jej zakończeniu^[23].

Jego żoną była portorykańska tancerka Socorro „Coco” Prieto Leon, z którą miał czterech synów^[21][25][26]. Swojej żonie zadedykował album płytowy Motivos z 1993 roku^[27].

W czerwcu 2013 roku pojawiła się informacja, że Feliciano ma nowotwór wątroby i w związku z tym jest poddawany chemioterapii. Lekarze zdiagnozowali chorobę w trakcie leczenia zwichniętego ramienia^[28]. W lutym 2014 roku poinformowano, że Feliciano wygrał walkę z rakiem^[29].

Mając na uwadze tragiczny wypadek, w wyniku którego zginął jeden z największych i najbardziej znanych portorykańskich artystów, Gubernator Portoryko ogłosił trzydniową żałobę narodową^[20][21]. Trzydniową żałobę narodową w związku ze śmiercią Ojca salsy Cheo Feliciano (hiszp. Padre de la Salsa Cheo Feliciano) ogłosił również Curaçao – autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów^[30].

Informację o śmierci podały główne portale internetowe, stacje radiowe i telewizyjne w Peru i Panamie. Wyemitowano również programy telewizyjne poświęcone wizycie Cheo Feliciano w tych państwach^[31].

Dekretem nr 65 z 28 lutego 2014 roku prezydent Panamy Ricardo Martinelli uhonorował „Cheo” Feliciano Vegę Orderem Vasco Núñeza de Balboa w stopniu Wielkiego Oficera^[32][33].

• 
  Cheo Feliciano urodził się w Ponce, mieście na południu Portoryko. Na zdjęciu: Ponce z lotu ptaka.
• 
  Pierwszą grupą muzyczną, która go zainspirowała do tego, aby zostać muzykiem była meksykańska Los Panchos – grająca bolero i specjalizująca się w romantycznych balladach. Na zdjęciu: meksykańskie trio podczas występu w stołecznym Auditorio Nacional w 2012 roku.
• 
  W 1952 roku Chaeo Feliciano, razem z rodzicami, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Rodzina zamieszkała w Hiszpańskim Harlemie – dzielnicy położonej w północnej części nowojorskiego Manhattanu. W Nowym Jorku znalazł pierwszą pracę jako zawodowy muzyk – w orkiestrze Tito Rodrígueza. Na zdjęciu: sklepy na Hiszpańskim Harlemie (Nowy Jork) w 2007 r.
• 
  Cheo Feliciano przez ostatnie lata życia mieszkał w San Juan. Tam też, 17 kwietnia 2014 roku, zginął w wypadku samochodowym. Na zdjęciu: przyoceaniczna dzielnica San Juan.

• 2000: Salsa Caliente De Nu York!
• 2004: La Historia Musical de Cheo Feliciano
• 2010: Cheo Feliciano: Historia de la Salsa