Częstochowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Ceba” w Częstochowie

Jeden z budynków fabryki w 2013 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Adres	42-200 Częstochowa ul. Rejtana 25/35
Data założenia	1882
Data likwidacji	1994
Nr KRS	0000232189
Położenie na mapie Częstochowy dawne zakłady Ceba
Położenie na mapie Polski dawne zakłady Ceba
Położenie na mapie województwa śląskiego dawne zakłady Ceba
50°47′46″N 19°08′06″E/50,796111 19,135000
Strona internetowa

Częstochowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Ceba” w Częstochowie – przedsiębiorstwo przemysłowe produkujące przędzę i tkaniny z bawełny z siedzibą w Częstochowie w dzielnicy Ostatni Grosz, działające w latach 1882–1994.

Przed I wojną światową była to największa fabryka w mieście i jedna z największych w Królestwie Kongresowym. W dawnym budynku „Ceby” działa firma „Polontex”.

Początek zakładom dała inicjatywa budowy fabryki włókienniczej przez Władysława Kronenberga w 1882 roku. Po sprzedaniu jej austriackiej firmie „Hielle i Dietrich” została uruchomiona w 1885 roku pod nazwą „Błeszno” i produkowała przędzę jutową i worki. W 1900 roku stała się własnością francuskiej spółki akcyjnej „Societe Textille „La Czenstochovienne” (Towarzystwo Przędzalnicze „Częstochowianka”) z siedzibą w Roubaix. Spółka rozbudowała fabrykę, rozszerzając wydatnie asortyment jej wyrobów. W 1902 roku rozbudowano fabrykę i uruchomiono zakłady bawełniane. W 1928 roku wstrzymano na pewien czas produkcję z powodu braku zbytu. W okresie okupacji niemieckiej (1939-1945) znajdowała się pod zarządem powierniczym. Po usunięciu zniszczeń wojennych przedsiębiorstwo przeszło pod zarząd państwowy, a po upaństwowieniu przyjęło kolejną nazwę: Zakłady Przemysłu Bawełnianego w Częstochowie. W końcu lat 40. XX wieku zakłady miały swe oddziały w Kamienicy Polskiej i Zawierciu. W okresie modernizacji zlikwidowano tkalnię jutową, a zakłady przemianowano na Częstochowskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego w Częstochowie, którym w 1957 roku nadano imię Zygmunta Modzelewskiego. W latach 1966–1967 sprowadzono do „Ceby” maszyny zakupione w ZSRR. Cz.Z.P.B. „Ceba” produkowały przędzę bawełnianą oraz tkaniny bawełniane: surowe i gotowe. W latach 1991–1994 zostały zlikwidowane.

W XXI wieku w murach fabryki działa firma włókiennicza Polontex S.A. z Poraja, producent firan i obrusów.

Przy fabryce powstała drużyna piłkarska, która od 1906 r. rozgrywała regularne spotkania. W 1909 roku zawiązał się pierwszy częstochowski klub piłkarski pod nazwą Towarzystwo Footballowe Częstochowianka. W latach 1910–1911 do klubu trafili byli zawodowi zawodnicy angielskich klubów Notthingham Forest i Manchesteru City. Bramkarz Manchesteru City Frank Smalay został trenerem zespołu^[1]. W 1911 r. drużyna wygrała z zespołem złożonym z pracowników fabryki Peltzer et Fils. Tego samego roku zespół przegrał 3ː1 w Radomsku z drużyną piotrkowskiej Manufaktury. Kilka tygodni później wygrał w Piotrkowie 5ː1 z Hutą Szkła Hortensja. W 1914 roku piłkarze Częstochowianki zdobyli mistrzostwo Częstochowy, po czym 7 lipca 1914 r. przegrali 2ː0 z Towarzystwem Sportowym Union z Sosnowca. 30 maja 1915 r. drużyna zwyciężyła 3ː1 z zespołem Korona złożonym z uczniów byłego rosyjskiego rządowego Gimnazjum w Częstochowie^[2].

W 1936 r. pracownicy fabryki założyli koło sportowe składające się z sekcji kolarskiej, piłki nożnej, bokserskiej i lekkoatletycznej. W 1937 r. klub włączył do siebie K. S. „Dąbianka” oraz jej piłkarzy co pozwoliło w latach 1937–1939 walczyć w klasie C, B oraz o wejście do klasy A. W 1959 roku juniorki sekcji żeńskiej piłki siatkowej „Częstochowianki” zdobyły tytuł Mistrzyń Śląska oraz wywalczyły srebrny medal Mistrzostw Polski. W latach 60. XX w. drużyna siatkarska kobiet występowała w I lidze^[3].

• Bogdan Snoch, Mała encyklopedia Częstochowy, Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy, Częstochowa 2002