Bartel Leendert van der Waerden

Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1903 Amsterdam
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1996 Zurych
Profesor nauk matematycznych
Alma Mater	Uniwersytet w Getyndze
Habilitacja	1928
Profesura	1931
Doktor honoris causa Politechnika Narodowa w Atenach – 1961
Uczelnia	Uniwersytet w Lipsku Uniwersytet Zuryski
Multimedia w Wikimedia Commons

Bartel Leendert van der Waerden (ur. 2 lutego 1903 w Amsterdamie, zm. 12 czerwca 1996 w Zurychu) – holenderski matematyk, pracujący twórczo w wielu dziedzinach matematyki.

Był jednym z ostatnich uniwersalistów – wniósł istotny wkład do rozmaitych dziedzin matematyki: geometrii algebraicznej, teorii grup, topologii, teorii liczb, geometrii, kombinatoryki i w szczególności teorii Ramseya, analizy matematycznej, teorii prawdopodobieństwa, statystyki matematycznej czy mechaniki kwantowej. Zajmował się również historią matematyki i innych nauk matematyczno-przyrodniczych.

Studiował na Uniwersytecie w Getyndze u Emmy Noether, doktorat pisał pod kierunkiem Hendrika de Vriesa. Otrzymał za niego nagrodę miasta Amsterdam.

W roku 1928 habilitował się w Getyndze, otrzymał stanowisko na Uniwersytecie w Rostocku i kolejne w Groningen. W roku 1931 został profesorem matematyki na Uniwersytecie w Lipsku, gdzie zawarł znajomość z Wernerem Heisenbergiem i Leopoldem Infeldem (z którym napisał pracę na temat zastosowań rachunku spinorowego w ogólnej teorii względności).

Opublikowana w 1930 roku monografia van der Waerdena Algebra na długie lata stała się wzorem pisania o matematyce. W książce tej van der Waerden podał do dziś powszechnie przyjmowany układ aksjomatów grupy.

Po II wojnie pracował przez pewien czas dla potentata naftowego Royal Dutch/Shell w dziedzinie zastosowań matematyki. W roku 1947 przebywał na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w Stanach Zjednoczonych. W roku 1951 objął katedrę matematyki na Uniwersytecie w Zurychu, gdzie pozostał już do końca życia.

• twierdzenie van der Waerdena

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Bartel Leendert van der Waerden w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-27].