For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Antoni Dobrzański (duchowny).

Antoni Dobrzański (duchowny)

Antoni Dobrzański
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1804
Zahutyń

Data i miejsce śmierci

1 stycznia 1873
Lipinki

Proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lipinkach
• św. Bartłomieja Apostoła w Wójtowej
Okres sprawowania

1853–1873

Proboszcz parafii św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym
Okres sprawowania

1831–1853

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Archidiecezja przemyska

Prezbiterat

1829

Kościół św. Mikołaja z Bączala Dolnego
Wnętrze starego kościoła w Lipinkach

Antoni Dobrzański, herbu Leliwa (ur. 26 grudnia 1804 w Zahutyniu, zm. 1 stycznia 1873 w Lipinkach) – polski ksiądz rzymskokatolicki, jeden z ojców duchowych powstańców krakowskich z 1846 roku. Od 1831 proboszcz w Bączalu Dolnym, od 1853 proboszcz w Lipinkach i Wójtowej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 grudnia 1804 roku w Zahutyniu, jako syn miejscowego leśniczego. Pochodził z zubożałej rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Leliwa. Chrzest święty przyjął w parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku, do której przynależeli wierni obrządku rzymskokatolickiego mieszkający w Zahutyniu. W 1869 roku miejscowość zamieszkiwało 32 wiernych obrządku łacińskiego. Pozostali mieszkańcy przynależeli głównie do Kościoła greckokatolickiego, którego cerkiew znajdowała się w Zahutyniu. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, po ukończeniu którego w 1829 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa Jana Antoniego de Potoczki.

Jeszcze tego samego roku, jako wikariusz został skierowany do Dydni. W 1830 został ustanowiony wikariuszem w Żurawicy. Tam zastał go wybuch powstania listopadowego, w trakcie którego z ambony wygłaszał kazania nacechowane silnym duchem niepodległościowym. Po śmierci ks. Tomasza Królikowskiego – proboszcza w Bączalu Dolnym, w 1831 roku został mianowany administratorem tejże parafii[1]. Po trzech latach administrowania, w 1834 roku objął urząd proboszcza parafii św. Mikołaja w Bączalu Dolnym[1]. Już w okresie administratury w ramach samodoskonalenia podjął się prenumeraty kwartalnika teologicznego "Przyiaciel Chrzescianskiey Prawdy"[2].

Okres rabacji galicyjskiej i powstania krakowskiego (1846)

[edytuj | edytuj kod]

Brał aktywny udział w zabiegach mediacyjnych w trakcie rabacji galicyjskiej na obszarze parafii rzymskokatolickiej w Bączalu Dolnym i ziemiach sąsiednich, której rezultatem było złagodzenie stopnia zaognienia pomiędzy właścicielami miejscowych dworów i ziemiaństwem a ludnością chłopską. Jak podaje ks. Stefan Dębiński w monografii: "Rok 1846 kronika dworów szlacheckich" jego plebania nie została splądrowana, jednak w wyniku ostrej wymiany zdań z włościanami "doznał okropnych przykrości"[3].

Czynnie zaangażował się w ruch konspiracyjny przed wybuchem powstania krakowskiego z 1846 roku w okolicy Biecza i Jasła. W swoich płomiennych kazaniach dążył do uświadamiania patriotycznego ludu i przysposobienia do zainicjowania ogólnonarodowego powstania[4]. Objął opieką duszpasterską uczestników tego powstania z oddziału Franciszka Wolańskiego oraz chłopów stacjonujących pod Jasłem[3].

Po upadku powstania

[edytuj | edytuj kod]

Jako duszpasterz w parafii bączalskiej wzniósł nowy, drewniany budynek organistówki. W 1848 roku dobudował do kościoła parafialnego – po jego południowej stronie murowaną kaplicę o pow. 30m2, w której został ustawiony ołtarz boczny z obrazem Matki Bożej Bączalskiej.

W 1853 został mianowany proboszczem w Lipinkach[4][5], zastępując zmarłego rok wcześniej wieloletniego duszpasterza w tej wspólnocie parafialnej ks. Józefa Piotrowskiego. Skierowany do Lipinek przyczynił się do szerszego rozpropagowania kultu łaskami słynącej figury Matki Bożej Lipińskiej z Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w tejże miejscowości. Jednocześnie został powołany na funkcję zarządcy sąsiedniej parafii w Wójtowej[6]. W okresie kiedy był proboszczem rozpoczęto prace poszukiwawcze, a następnie wydobywcze ropy naftowej w zachodniej części parafii lipińskiej (1860 rok) i staraniem J. i K. Stawiarskich zorganizowano jedną z pierwszych na świecie kopalni tego surowca. Zmarł nagle 1 stycznia 1873 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Lipinkach kolo Gorlic.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b DUSZPASTERZE [online], Parafia Bączal Dolny [dostęp 2018-03-17] (pol.).
  2. Michal Koroczynski, Przyiaciel Chrzescianskiey prawdy, Bischöfl. Dr., 1835 [dostęp 2018-03-17] (pol.).
  3. a b Marian Szarek, Dzieje kościoła i parafii pw. św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym, 2017.
  4. a b Bolesław Łopuszański, Udział księży diecezji przemyskiej w konspiracjach galicyjskich w latach 1831-1846, 1975.
  5. Parafia Bączal Dolny [online], Parafia Bączal Dolny [dostęp 2018-03-17].
  6. Duchowni parafii Lipinki od XVI wieku – eLipinki.pl – Niezależny Internetowy Serwis Lipinek, „eLipinki.pl – Niezależny Internetowy Serwis Lipinek”, 13 września 2004 [dostęp 2018-03-17] (pol.).
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Antoni Dobrzański (duchowny)
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?