For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Androny.

Androny

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Androny
Makieta domu greckiego z widocznym andronem (z przodu, po lewej, na dole)

Androny – w jęz. polskim: brednie, głupstwa, opowieści wyssane z palca, bzdury. Używane także jako idiom: pleść androny – opowiadać głupstwa. Pochodzenie tego rzeczownika nie jest pewne[1][2].

W starożytnej Grecji andronitis (także ksenon, ksenones lub oikos) było pomieszczeniem dla mężczyzn, bogato udekorowanym i umeblowanym, gdzie spożywano posiłki i przyjmowano gości. Wchodziło się do niego z dziedzińca, lecz położone było zwykle w izolowanej części domu blisko drzwi wychodzących na ulicę[3]. Pomieszczenie to było przeciwieństwem bardzo prostego pomieszczenia dla kobiet – gynaikonitis, gynaikon[4][czy to ważne?].

W polskim piśmiennictwie wyraz androny pojawił się w XVII wieku[1]. Według Karłowicza, znaczenie zaułków, zakrętów, ciasnych korytarzy zostało przeniesione na "prawienie bredni, bajanie"[2].

Z kolei biskup Krasiński w Słowniku synonimów polskich wyraził przypuszczenie, iż androny wzięły początek od nazwiska Andronika, którego dziełko Ad optimates polonos admonitio, wydane w XVI wieku, zaczęto nazywać andronami[5][2].

Słowo androny jest tytułem jednego z tomików wierszy Jana Brzechwy. W wyobraźni poety andron staje się przedmiotem podobnym do koszyka, jest także wykonany z łyka. Jednak w języku polskim słowo to jest używane tylko w liczbie mnogiej androny a nie andron, jak w poetyckim fragmencie:

Pan Marcin plecie androny.
Z czego plecie? Ano z łyka.
Taki andron upleciony
Jest podobny do koszyka ...

Wymieniony w wierszyku Marcin to przyjaciel Brzechwy, ilustrator bajek dla dzieci, Jan Marcin Szancer[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Projekty kulturalne... / Projekty / Ojczysty – dodaj... / Ciekawostki... / Pleść ANDRONY [online], Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2024-05-22] (pol.).
  2. a b c za Encyklopedia staropolska – Androny
  3. Andrzej Wypustek: Życie rodzinne starożytnych Greków. Wrocław: Ossolineum, 2007, s. 129.; zob. wyjątek na witrynie wydawnictwa. [dostęp 2009-02-01].
  4. Theon, Progymnasmata 215
  5. Encyklopedia staropolska, Tom I Zygmunt Gloger
  6. Jan Marcin Szancer - pan co rysował androny [online], www.bibliotekawszkole.pl [dostęp 2017-11-21] (pol.).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Androny
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?