Adelbert Wölfl

Portret Adelberta Woelfla autorstwa Emila Brehmera z 1855 roku
Data i miejsce urodzenia	9 maja 1823 Ząbkowice Śląskie
Data i miejsce śmierci	7 listopada 1896 Wrocław
Narodowość	niemieckie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika, akwarela
Multimedia w Wikimedia Commons

Adelbert Woelfl (ur. 9 maja 1823 w Ząbkowicach Śląskich, zm. 7 listopada 1896 we Wrocławiu) – niemiecki malarz i kolekcjoner, najwybitniejszy malarz dziewiętnastowiecznego Wrocławia^[1].

Urodził się jako syn mistrza farbiarskiego w Ząbkowicach Śląskich. W 1838 roku przeprowadził się do Wrocławia. Rozpoczął naukę w gimnazjum św. Macieja. W 1843 roku przeniósł się do gimnazjum Fryderyka, gdzie w 1845 roku zdał maturę^[2]. Następnie studiował filozofię i filologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1850 roku został uczniem i sekretarzem niemieckiego portrecisty Ernsta Rescha. Kunszt malarski kształtował podczas podróży po Niemczech, Austrii i Włoszech (1857). Pierwsze jego prace przedstawiały romantyczno-heroizowane ujęcia krajobrazu^[3], jednakże po sukcesie jego obrazu pt. Dawny szpital św. Barbary na jednej z wrocławskich wystaw w 1857 roku kolejne jego prace dotyczyły już architektury starego Wrocławia. Mieszkał bardzo skromnie przy ulicy Matejki (ówczesnej Mohnhauptstrasse), w okolicach Ostrowa Tumskiego i Ołbina. Został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca. Z braku środków finansowych na grobie nie było nawet tablicy. W 1927 roku jego grób został zlikwidowany^[4].

Malował głównie architekturę Wrocławia, wiernie utrwalał ją w swoich pracach, ozdabiając jednocześnie licznymi scenkami rodzajowymi. Jak sam twierdził, malował kroniki miasta^[6]. W swoich obrazach stosował subtelne efekty luministyczne i stonowany koloryt z przewagą ugrów, rdzawych brązów ożywionych niewielkimi akcentami zgaszonego błękitu^[7].

Liczne rysunki, akwarele i obrazy olejne wystawiał na wrocławskich wystawach Śląskiego Stowarzyszenia Artystów (Schlesischer Kunstverein), a w 1870 w Berlinie. Utrzymywał się z udzielania nauk rysunku i z wykonywanych prac ilustratorskich. Otrzymał zlecenie wykonania siedmiu obrazów przedstawiających śląskie dwory; był ilustratorem pracy Hermanna Luchsa Portrety książąt śląskich^[a]; wykonał cykl miniatur akwarelowych z widokami rodzinnego miasta Ząbkowic Śląskich^[4]. Po 1945 roku większość jego prac zaginęła^[3][8].

Po jego śmierci trzykrotnie organizowano wystawy jego prac: w 1897 roku w Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych wraz z dziesięcioma akwafortami Siegfrieda Laboschina wykonanych według obrazów Woelfla^[b], w 1941 roku w Ziębicach i w 1993 w Muzeum Narodowym we Wrocławiu^[c][6]. Jego prace są ważnym źródłem ikonograficznym przekazującym informacje o architekturze dawnego Wrocławia^[4].

Adelbert Woelfl był znanym kolekcjonerem grafik nowożytnych twórców. W jego zbiorach znajdowały się rysunki i akwarele Carla Philippa Fohra, kompozycje Raphaela Schalla, Johanna Heinricha Königa i Amanda G. Zausiga. Wartość zbiorów po śmierci artysty oszacowano na 15 tysięcy marek. Kolekcja została zlicytowana, a prace trafiły do innych wrocławskich zbieraczy: Toni Neisser, Eduarda Feigego i Wilhelma Perlhöftera^[9].

• praca zbiorowa pod red. Jana Harasimowicza: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 978-83-7384-561-9. ISBN 83-7384-561-5.