ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼
ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ - ਕਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਦੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਆਪ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧਕੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਆਪਣੀ ਇੱਛਿਆ ਵਲੋਂ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਅਕਸਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਦੇ ਨਵਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਉਹ ਕੁੱਝ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਲੋਂ ਸਥਾਪਤ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਵਲੋਂ ਲੜਾਇਯਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਦੇ ਕੋਈ ਹਾਰ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਹਾਰਨੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕੁੱਝ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੁਤਵ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਾ ਸਿੰਹਾਸਨ ਵਾਪਸ ਖੋਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੁਟਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।
ਉਦਹਾਰਣ ਲਈ ਸੰਨ 1644 ਵਿੱਚ ਮਾਂਚੁ ਨਸਲ ਵਾਲੇ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਬੀਜਿੰਗ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਲੇਕਿਨ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੰਨ 1636 ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਨ 1616 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ (ਉੱਤਰਕਾਲੀਨ ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼) ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਅਸਤੀਤਵ ਵਿੱਚ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਰਾਜਸੱਤਾ ਵਲੋਂ ਤਾਂ 1644 ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ, ਲੇਕਿਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ 1662 ਤੱਕ ਸਿੰਹਾਸਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਜਤਲਾਤੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਰਾਜਵੰਸ਼
[ਸੋਧੋ]| ਵੰਸ਼1 | ਸ਼ਾਸਕ | ਇਸਵੀ | |||
|---|---|---|---|---|---|
| ਤਿੰਨ ਅਧੀਪਤਿ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਾਟ | 三皇五帝 | sān huáng wǔ dì | (ਸੂਚੀ) | 2070 ਈਸਾਪੂਰਬ ਤੋ ਪਿਹਲਾਂ | ----- |
| ਸ਼ਿਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 夏 | xià | (ਸੂਚੀ) | 2070–1600 ਈਸਾਪੂਰਬ | 470 |
| ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 商 | shāng | (ਸੂਚੀ) | 1600–1046 ईसापूर्व | 554 |
| ਪੱਛਮੀ ਝੋਓੂ ਕਾਲ | 西周 | xī zhōu | (ਸੂਚੀ) | 1046–771 ਈਸਾਪੂਰਬ | 275 |
| ਪੂਰਬੀ ਝੋਓੂ ਕਾਲ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:- |
東周 / 东周
春秋 戰國 / 战国 |
dōng zhōu
chūn qiū zhàn guó |
(ਸੂਚੀ) | 770–256 ਈਸਾਪੂਰਬ
722–476 ਈਸਾਪੂਰਬ 475–221 ਈਸਾਪੂਰਬ ईसापूर्व |
514
246 254 |
| ਚਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 秦 | qín | (ਸੂਚੀ) | 221–206 ਈਸਾਪੂਰਬ | 15 |
| ਪੱਛਮੀ ਹਾਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 西漢 / 西汉 | xī hàn | (ਸੂਚੀ) | 206 ਈਸਾਪੂਰਬ – 9 ਇਸਵੀ | 215 |
| ਸ਼ਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 新 | xīn | (सूची) | 9–23 | 14 |
| ਹਾਨ ਰਾਜਕਾਲ | 東漢 / 东汉 | dōng hàn | (ਸੂਚੀ) | 25–220 | 195 |
| ਤਿੰਨ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀਆਂ | 三國 / 三国 | sān guó | (ਸੂਚੀ) | 220–265 | 45 |
| ਪੱਛਮੀ ਜਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 西晉 / 西晋 | xī jìn | (ਸੂਚੀ) | 265–317 | 52 |
| ਜਿਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 東晉 / 东晋 | dōng jìn | (ਸੂਚੀ) | 317–420 | 103 |
| ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 南北朝 | nán běi cháo | (ਸੂਚੀ) | 420–589 | 169 |
| ਸੂਈ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 隋 | suí | (ਸੂਚੀ) | 581–618 | 37 |
| ਤੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 唐 | táng | (ਸੂਚੀ) | 618–907 | 289 |
| ਪੰਜ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਅਤੇ ਦਸ ਰਾਜਸ਼ਾਹਿਆਂ | 五代十國 / 五代十国 | wǔ dài shí guó | (ਸੂਚੀ) | 907–960 | 53 |
| ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 北宋 | běi sòng | (ਸੂਚੀ) | 960–1127 | 167 |
| ਦੱਖਣੀ ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 南宋 | nán sòng | (ਸੂਚੀ) | 1127–1279 | 152 |
| ਲਿਆਓ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 遼 / 辽 | liáo | (ਸੂਚੀ) | 916–1125 | 209 |
| ਜਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1115–1234) | 金 | jīn | (ਸੂਚੀ) | 1115–1234 | 119 |
| ਯੂਆਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 元 | yuán | (ਸੂਚੀ) | 1271–1368 | 97 |
| ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 明 | míng | (ਸੂਚੀ) | 1368–1644 | 276 |
| ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ | 清 | qīng | (ਸੂਚੀ) | 1644–1911 | 268 |
ਸਮਾਂ ਦੀ ਰੇਖਾ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਸਮਾਂ ਰੇਖਾ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ੋਂ ਦੇ ਕਾਲ ਦਰਸ਼ਾਦੀ ਹੈ[1] -
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਚੀਨ ਦਾ ਇਤਹਾਸ
- ਮਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ China Handbook Editorial Committee, China Handbook Series: History (trans., Dun J. Li), Beijing, 1982, 188-89; and Shao Chang Lee, "China's Cultural Development" (wall chart), East Lansing, 1984.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
