La Verge del Pilar (en aragonés Virchen d'o Pilar e en castelhan Virgen del Pilar, çò qui vòu díser Verge deu pialar ), considerada com Patrona de l'Ispanitat, qu'ei venerada dens la basilica de Zaragoza a la quau e da lo son non.

Segon un codèx Moralia in Job deu Papa Gregòri I lo Gran (deu sègle XIII), aquesta verge que seré apareishuda lo 2 de genèr de l'an 39 en carn mortau a l'apòstol Sent Jacme lo Màger, suber lo medish pialar suu quau b'ei enqüera quilhada uei lo dia e domandant qu'un temple e hosse bastit ací entà qu'i hore venerada dinc a la fin deu mòn.

Los cavaments que revelan la superposicion istorica d'ua capèra visigotica, d'ua glèisa romanica, d'ua auta gotica e, fin finala, de l'actuau basilica barròca. Lo tresaur d'aquesta darrèra qu'ostenda un olifan, darrèra resta deu gran vescomte bearnés Gaston IV lo Crotzat, conquestaire de Zaragoza e mort en crotzada en Espanha.

Lo 2 de genèr que's celèbra l'aparicion de la Verge mentre qui lo 12 d'octobre qu'ei la hesta deu Pialar e lo 20 de mai qu'ei lo dia deu coronament canonic. Per aquesta rason, lo 2, 12 e 20 de cada mes, la Verge qu'ei presentada shens lo son màntol, en bèth deshair véder atau lo tribal d'orfebreria deu pialar.

Aragon