Los monts Dòr son un massís volcanic situat a l'oèst dau departament dau Puèi de Doma e au centre dau Massís Centrau. Fan partida dau Pargue naturau regionau daus volcans d'Auvèrnhe. La region es semenada de lacs, d'estacions termalas e de glèisas romanicas. S'i practica l'esquí en ivèrn, las escorregudas en estiu. Es la zona principala de produccion dau Sant Nectare.

A la fin del naut Meian Atge, au pè del puèi se trobava, citada en 955-985, una cortem ... que vocatur Monteaurum, l'actuala viala dau Mont Dòr.

Los monts Dòr son un massís montanhós d'origina volcanica, pus ancian que los Monts Domas puèi que data de la fin de l'èra terciària.

Son un estratovolcan, analòg a lo de Cantal, mas pus reduit en susfàcia e en volum. Son Istòria^[1] es marcada per doas fasas distintas. La promièra concernís la part nòrd (volcan de Gueris) e comencèt i a 3 Ma per una erupcion cataclismica (erupcion pliniana) que menèt a la formacion d'una vasta caldera que los contorns ne son pas encara clarament definits uèi. Aquela erupcion s'es traduita per l'emission d'una ignimbrita riolitica de pèira esponga que cobriguèt una superfícia de 100 km² e que lo volum espandit ne foguèt evaluat a mai de 11 km^3[2].

Pus tard, a l'exterior de la caldeira, se metèron en plaça les dòmas de fonolita de las ròchas Tulhièra e Sanadoira e las coladas de traquiandesita de la Bana d'Ordancha.

Se'n seguèt un periòde de calma entre 1,5 et 1 Ma al qual succedèt la segonda fasa eruptiva que concernís la part sud dau massís e se caracteriza per una segonda erupcion pliniana que forma lo massís dau Puèi de la Crotz (entre 1 et 0,2 Ma). L'existéncia d'una segonda caldera emboitada dins la promièra demòra fòrça ipotetica. Aquesta erupcion s'acabèt per l'aparicion de dòmas e de dykes (dent de la Rancuna). Un pichon massís adventiu s'es tanben format entre 0,5 et 0,2 Ma a 5 km au NNE dau Puèi de la Crotz (Puèi de l'Angle, Puèi de la Tacha), caracterizat per de còns de lavas acidas, de tufs e de depaus de fluses piroclastiques e la preséncia de maars.