Jamalo-Nenetsk
Ямало-Ненецкий автономный округ
sjølvstyrt område
Flagg Symbol
Land	Russland
Region	Vest-Sibir
Del av	Den uralske føderasjonskrets
Hovudstad	Salekhard
Areal	683 976 km²
Folketal	547 010 (2021)[1]
Språk	russisk
Tidssone	UTC +5
Bilnummer	89
Jamalo-Nenetsk 67°15′00″N 74°40′00″E / 67.25°N 74.666666666667°E / 67.25; 74.666666666667
Wikimedia Commons: Yamalo-Nenets Autonomous Okrug

Jamalo-Nenetsk^[a] er eit sjølvstyrt distrikt (okrug) i Russland. Det er ein del av Tjumen oblast men er samstundes eit eige føderasjonssubjekt i den russiske føderasjonen. Hovudstaden er Salekhard, arealet er 683 976 km² og innbyggjartalet er 547 010 (2021). Den største byen er Nojabrsk.

Jamalo-Nenetsk ligg heilt nordvest på den sibirske sletta. I nord ligg Nordishavet. Her munnar elva Ob ut i ei nesten 1000 kilometer lang vik eller fjord, Ob-golfen. Området er for det meste lågland, men i vest omfattar det dei nordlegaste utløparane av Uralfjella – det høgste punktet er fjellet Pajer (1499 m.o.h.) Havet er frose store delar av året, og landskapet er for det meste tundra. Berre i sør finst det litt skog. Middeltemperaturen i januar er –25 grader celsius, i januar +7 grader celsius.

I 1962 vart det funne store petroleumsforekomster i Jamalo-Nenetsk. Over 90 % av all naturgass i Russland blir utvunnen her, og også mykje olje. Området er òg eit av dei områda i Russland der det blir drive mest reindrift, hovudsakleg av urfolka. Dessutan førekjem det ein del oppdrett av pelsdyr.

Grunna oljenæringa har Jamalo-Nenetsk hatt stor innvandring frå resten av Russland og utlandet òg. Dermed utgjer urfolket no berre ein liten del av folket. Dei største etniske gruppene er:^[2]

• Russarar - 59,7 %
• Ukrainarar - 9,4 %
• Nenetsar - eit samojedisk folkeslag - 5,7 %
• Tatarar - 5,5 %
• Khantiar - 1,8 %
• Aserbajdsjanarar - 1,8 %
• Basjkirar - 1,6 %
• Kviterussarar - 1,2 %
• Komiar - 1,0%

Området har vore busett av nenetsar iallfall sidan det første tusenåret e.Kr. På 1000-talet kom kjøpmenn frå Novgorod til dette området. Sidan rundt 1500 hevda herskarane i Moskva overherredøme, men først i 1595 vart det første russiske støttepunktet oppretta - festninga Obdorsk (dagens Salekhard). Utover 1700-talet utvikla dette seg til ein handelsplass der russiske handelsfolk bytte til seg pelsverk, fisk, elfenbein av mammut og kvalrosstenner.

Etter den russiske revolusjonen vart sovjetisk styre oppretta i april 1918. Det jamalo-nenetsiske nasjonale distrikt vart oppretta i 1930. I Stalin-tida fanst det fangeleirar som var del av gulag-systemet her, og slavearbeidskraft frå desse leirane bygde mellom anna ei jernbanelinje austover frå Salekhard.

Etter oppløysinga av Sovjetunionen vart området eit av føderasjonssubjekta i den uavhengige russiske føderasjonen.

Commons har multimedium som gjeld: Jamalo-Nenetsk

• Offisiell nettstad

v d e Administrativ inndeling i Russland
v d e Føderale distrikt (okrug ) Den fjernaustlege FD Den nordvestlege FD Den sentrale FD Den sibirske FD Den sørlege FD Den uralske FD Den volgiske FD Den nordkaukasiske FD
v d e Føderasjonssubjekt Republikkar Adygia Altaj Basjkortostan Burjatia Khakasia Dagestan Donetsk2 Ingusjetia Kabardino‑Balkaria Karelia Komi Kalmykia Karatsjajevo‑Tsjerkessia Krim1 Luhansk2 Mari El Mordovia Nord‑Ossetia Sakha Tatarstan Tsjetsjenia Tsjuvasjia Tyva Udmurtia Krajar Altaj Khabarovsk Kamtsjatka Krasnodar Krasnojarsk Perm Primorskij Stavropol Zabajkalskij Oblastar Amur Arkhangelsk Astrakhan Belgorod Brjansk Irkutsk Ivanovo Jaroslavl Kaliningrad Kaluga Kemerovo Kherson2 Kirov Kostroma Kurgan Kursk Leningrad Lipetsk Magadan Moskva Murmansk Nizjnij Novgorod Novgorod Novosibirsk Omsk Orenburg Orjol Penza Pskov Rostov Rjazan Sakhalin Samara Saratov Smolensk Sverdlovsk Tambov Tjumen Tsjeljabinsk Tomsk Tula Tver Uljanovsk Vladimir Volgograd Vologda Voronezj Zaporizjzja2 Føderale byar Moskva St. Petersburg Sevastopol1 Sjølvstyrt oblast Den jødiske autonome oblast Sjølvstyrte distrikt Khanty-Mansia Jamalo-Nenetsk Nenetsia Tsjukotka
1 Okkupert og annektert av Russland i 2014. Ukraina og dei fleste FN-statane anerkjenner ikkje annekteringa.   2 Okkupert og annektert av Russland i 2022. Anerkjent som russisk territorium av Russland, Syria og Nord-Korea. Ukraina og dei fleste FN-statane anerkjenner ikkje annekteringa.