Aras
| Aras | |||
| elv | |||
 Aras, Nakhitsjevan til høgre, og Iran til venstre.
| |||
| Land |  Tyrkia,  Armenia  Iran,  Aserbajdsjan
| ||
|---|---|---|---|
| Nedslagsfelt | 102 000 km² | ||
| Lengd | 1 072 km | ||
| Middelvassføring | 285 m³/s | ||
| Kjelde | Provinsen Erzurum i Tyrkia | ||
| • høgd | 3 000 moh. | ||
| Munning | Kura | ||
 Aras 39°20′17″N 41°19′42″E / 39.33792°N 41.32823°E | |||
| Wikimedia Commons: Aras River | |||
Aras (òg kalla Araks, Arax, Araxi, Araxes, Araz, eller Jeraskh; tyrkisk Aras Nehri armensk Արաքս, aserbajdsjansk Araz, persisk ارس, kurdisk Aras eller Araz) er ei elv som renn gjennom landa Tyrkia, Armenia, Iran og Aserbajdsjan. Den totale lengda er 1 072 km.
Grenseelva
[endre | endre wikiteksten]Aras har utspring nær Erzurum i Tyrkia. Ho møter elva Akhurjan søraust for Digor, og dannar så grensa mellom alle landa i området. Først mellom Tyrkia og Armenia, før ho vidare strøymer langs Tyrkia og Aserbajdsjan sin Nakhitsjevan-eksklave. Ho renn så vidare langs grensa av Iran og Nakhitsjevan, grensa mellom Iran og Armenia og så grensa mellom Iran og sjølve Aserbajdsjan, før ho møter elva Kura. Kura renn så ut i Kaspihavet.
Soge
[endre | endre wikiteksten]Namnet til Aras går heilt tilbake til det antikke Armenia. I antikken meinte Armenes, som ein trur er stamfaren til dagens armenarar, at vatnet var heilag. Ut i frå dette kalla han elva opp etter Arast, ein etterkomar av den legendariske armenske patriarken Haik.[1] Namnet vart seinare hellenisert til Araxes, og vart ein del av Kura-Araxes kulturen, eit prehistorisk folk som blømde i dalane til elvene Kura og Aras.
Fleire gonger er det derimot Volga som vert kalla Araxes, særleg i Herodot sine soger.
Enkelte meiner òg at Aras er elva Gihon, som er nemnd i andre kapittel av Bibelen. Gihon var ei av fire elvar som rann ut frå Edens hage
I moderne historie er Aras mest kjend som ei geografisk, politisk grense. I 1813 vart ho vald som grensa mellom Persia og Russland i Golestan-traktaten, der heile området nord for elva vart annektert til Russland. Iran og Sovjetunionen bygde seinare ei felles demning i elva i Poldasjt-området.
Populær kultur
[endre | endre wikiteksten]Elva Aras vert nemnd i songen «Holy Mountains» av musikkgruppa System of a Down på albumet Hypnotize.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Elisabeth Bauer. Armenia: Past and Present, p. 49. ISBN B0006EXQ9C
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
