Kribbenmos-associatie
Aspect in de winter
Syntaxonomische indeling
Klasse: Hymenelio-Fontinalietea (klasse van spatwatergemeenschappen) Orde: Leptodictyetalia riparii (beekmos-orde) Verbond: Cinclidotion (kribbenmos-verbond)
Associatie
Cinclidotetum Gams ex Von Hübschmann 1953
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De kribbenmos-associatie (Cinclidotetum fontinaloidis) is een associatie uit het kribbenmos-verbond (Cinclidotion).

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r47Ca02

De wetenschappelijke naam Cinclidotetum is afgeleid van de botanische naam van het genus kribbenmos (Cinclidotus), waarvan verscheidene soorten diagnostisch voor de associatie zijn.

De vegetatiestructuur van de kribbenmos-associatie wordt bepaald door een dominante moslaag waarin bladmossen op de voorgrond treden.

De kribbenmos-associatie is een amfibische mossenvegetatie die op harde substraten groeit in en/of langs waterlopen. Het gaat hierbij om dynamisch, mesotroof tot eutroof, zoetwater met een hoge pH. De overstromingsduur bedraagt gewoonlijk meerdere maanden in een jaar. De associatie is niet veeleisend wat betreft de chemische samenstelling van het harde substraat; het groeit op allerlei typen waterbouwsteen en soms ook op houten beschoeiingen en grote boomwortels. De associatie treedt langs de grote rivieren doorgaans op als een cultuurvolgende vegetatie die zeer sterk profiteert van antropogene landschapselementen in het rivierlandschap, zoals kribben.

Van de kribbenmos-associatie zijn in Nederland twee subassociaties bekend: een subassociatie met diknerfkribbenmos en een subassociatie met uiterwaardmos.

Een subassociatie met diknerfkribbenmos (Cinclidotetum cinclidotetosum danubici) komt voor in het gradiënt tussen het niveau van de hoogste en laagste gemiddelde waterstand. De belangrijkste diagnostische mossentaxa voor deze subassociatie zijn diknerfkribbenmos (Cinclidotus danubicus) en langsteelkribbenmos (Cinclidotus riparius). De Nederlandse syntaxoncode voor deze subassociatie is r47Ca02a.

Een subassociatie met uiterwaardmos (Cinclidotetum leskeetosum polycarpae) neemt van alle gemeenschappen uit de klasse van (spat)watergemeenschappen de hoogstgelegen en droogste plekken langs het water in. Uiterwaardmos (Leskea polycarpa) komt erg veel in deze subassociatie voor en treedt hier doorgaans aspectbepalend op. De belangrijkste differentiërende mossentaxa voor deze subassociatie zijn kribbenachterlichtmos (Schistidium platyphyllum), bros dubbeltandmos (Didymodon sinuosus), rivierdubbeltandmos (Didymodon nicholsonii) en de variëteit van riviermos Dialytrichia mucronata var. mucronata. De Nederlandse syntaxoncode voor deze subassociatie is r47Ca02b.

De kribbenmos-associatie is een zeer karakteristieke mossenvegetatie van de uiterwaarden in het Nederlandse rivierengebied. Daarbuiten komt de associatie bijna niet voor, ook niet in Vlaanderen. Voor Europa is Nederland een uiterst belangrijk kerngebied van de kribbenmos-associatie, waarvoor het land dan ook een grote verantwoordelijkheid draagt.

• 
  Close-up van de associatie

• Vegetatiekunde van A tot Z

Zie de categorie Cinclidotetum fontinaloidis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.