John Helstone
| John Helstone | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Johan Nicolaas Helstone | |||
| Geboren | 14 mei 1944 | |||
| Geboorteplaats | Paramaribo | |||
| Overleden | 6 april 2023 | |||
| Overlijdensplaats | Rotterdam | |||
| Land | Suriname | |||
| Werk | ||||
| Genre(s) | klassieke muziek | |||
| Beroep | violist, concertmeester | |||
| Instrument(en) | viool | |||
| Act(s) | Cincinnati Symphony Orchestra, Rotterdams Philharmonisch Orkest | |||
| ||||
Johan (John) Nicolaas Helstone (Paramaribo, 14 mei 1944 – Rotterdam, 6 april 2023) was een Surinaams-Nederlands violist, concertmeester en verzamelaar van Surinaamse klassieke muziek. Hij was eerste violist bij het Cincinnati Symphony Orchestra en dertig jaar lang plaatsvervangend concertmeester bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]John Helstone was vernoemd naar zijn oudoom, Johannes Nicolaas Helstone, de eerste Surinaamse componist van (westerse) klassieke muziek. John Helstone speelde als kind mandoline, maar verruilde die al snel voor de viool. Vanaf zijn achtste jaar kreeg hij vioolles van Peter Sjevtzoff, een Wit-Rus die in Suriname was neergestreken. Op zijn elfde werd hij concertmeester van het jeugdorkest in Paramaribo onder leiding van Harry Haakman.[1][2][3][4]
De Nederlandse violist Jo Juda ontdekte de jonge John en hij kwam, vijftien jaar oud, naar Nederland om les van hem te krijgen. Op zijn zestiende ging hij naar het Amsterdams Conservatorium waar hij cum laude bij Juda afstudeerde en de Prix d'Excellence kreeg (1967).[1][2][3] Met Jet Röling en Christiaan Norde vormde hij vanaf 1967 het Philidor Trio, dat regelmatig optrad en ook radio-opnames maakte.[5] In 1969 was hij finalist in het Oskar Back Concours.[3]
Nog voor hij afstudeerde aan het Conservatorium stuurde Anton Leeuwin hem een verzameling manuscripten (1964), grotendeels van de hand van zijn oudoom Johannes Nicolaas.[6] Leeuwin was groot bewonderaar van Johannes Nicolaas en had geijverd voor de oprichting van het Helstonemonument in Paramaribo (1948). Maar de componist was in vergetelheid geraakt en Leeuwin wilde de stukken voor teloorgang behoeden. John Helstone begon hierna, naast zijn carrière als violist, werk van zijn oudoom en van latere Surinaamse componisten te verzamelen. Niemand had er belangstelling voor en deze muziek dreigde verloren te gaan.[3][4][6]
Na zijn afstuderen zou hij zijn studie voortzetten bij de Russische violist David Oistrach, die hem als leerling had aangenomen.[3] De Russische inval in Tsjechoslowakije (1968) verhinderde dit, alle contacten met Rusland werden verbroken. Hij ging toen met een beurs naar The Juilliard School of Music in New York, waar hij les kreeg van Ivan Galamian en later koos voor Dorothy Delay.[2] Daarnaast was hij twee jaar concertmeester van de Harlem Philharmonic.[3]
Vervolgens werd hij docent aan de University of Cincinnati College Conservatory of Music en was hij lid van de groep eerste violen van het Cincinnati Symphony Orchestra (1973-1975). Van 1975 tot 2005 was hij plaatsvervangend concertmeester van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Hij trad op als solist bij meerdere Nederlandse orkesten, speelde kamermuziek – o.a. in het Philidor Trio - en gaf recitals. Zowel in Europa, als ook in de Nederlandse Antillen, Suriname, en Noord- en Zuid Amerika.[1][2][3]
Daarnaast gaf hij vioolles en bleef hij muziek van Surinaamse componisten verzamelen, waarmee hij incidenteel concerten organiseerde.[7][8] Ook werkte hij eraan mee dat ‘Het pand der goden’, het magnum opus van zijn oudoom Johannes Nicolaas, voor de eerste maal in Nederland kon worden uitgevoerd. Dat gebeurde op 15 februari 2024 in het Concertgebouw te Amsterdam.[9][10] Hij heeft die uitvoering zelf niet meer meegemaakt.
In april 2023 overleed hij onverwacht, 78 jaar oud. Zijn muziekverzameling is ondergebracht bij het Allard Pierson Museum, Amsterdam.[11] Zijn as is begraven op de Begraafplaats van Hillegersberg.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]Radio Nederland Wereldomroep, John Helstone, interview met Ton van der Horst, John Helstone viool, Antoine Oomen piano, 1968
- ↑ a b c Carl Breeveld, 'Johan (John) Nicolaas Helstone', in: Parbode 216, april 2024, pag. 81 (onlineversie, verkort)
- ↑ a b c d Rotterdams Philharmonisch Orkest, In memoriam: John Helstone, 12 april 2023
- ↑ a b c d e f g Collectie John Helstone, Allard Pierson Museum, Amsterdam. De muziekcollectie van John Helstone is overgedragen aan het Allard Pierson Museum en wordt nu geïnventariseerd. Het is de bedoeling dat de bladmuziek gedigitaliseerd wordt zodat deze internationaal toegankelijk wordt.
- ↑ a b Riekje Kaptein, ‘John Helstone, hoeder van de Surinaamse muziekgeschiedenis’, Koninklijke Nederlandse Vereniging voor muziekgeschiedenis, 6 april 2024.
- ↑ Ernst Vermeulen, ‘Phildor trio: Tegen “meestertitel” aan’, in: Het Parool, 5-11-69, Delpher
- ↑ a b Marnix Bilderbeek, ‘Johannes Nicolaas Helstone, geen slaven meer, geen slavernij’, De nieuwe Muze, 1 juli 2023.
- ↑ Werkgroep Caribische Letteren, ‘Concert Surinaamse klassieke muziek’, Caribisch Uitzicht, 11 augustus 2013.
- ↑ Concertzender, Opname van 15 september 2013, Surinaams Klassiek, Bijlmer Parktheater Amsterdam, uitgezonden op 3 november 2013./ref>
- ↑ NPO klassiek, Herontdekt: 'Het pand der goden' van Johannes Helstone, 16 februari 2024. Deze opname is als digital-only album op het label RCO Live verschenen op Apple, andere platforms volgen op 18 oktober 2024.
- ↑ Koninklijk Concertgebouworkest, Helstone, Het pand der goden, video van de uitvoering op 16 februari 2024.
- ↑ In het Allard Pierson Museum is van 19 juni – 13 oktober 2024 de tentoonstelling Johannes N. Helstone: Suriname in beweging te zien. Hier zijn enkele manuscripten van Johannes Nicolaas Helstone te zien, afkomstig uit de Collectie John Helstone.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
