Gekraagde roodstaart IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2016)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels) Familie: Muscicapidae (Vliegenvangers) Onderfamilie: Saxicolinae Geslacht: Phoenicurus (Roodstaarten)
Soort
Phoenicurus phoenicurus (Linnaeus, 1758)
Verspreidingsgebied van de gekraagde roodstaart ■ broedgebied (groen) ■ migratie (lichtblauw) ■ niet-broedgebied (donkerblauw)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Gekraagde roodstaart op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

De gekraagde roodstaart (Phoenicurus phoenicurus) is een zangvogel uit de familie Muscicapidae (vliegenvangers). Het is een trekvogel die broedt in Europa en in Afrika overwintert.

De vogel is 13 tot 14,5 cm lang. Het is een vrij slanke, onopvallende vogel die zich meestal ophoudt in het gebladerte. Zowel mannetje als vrouwtje heeft een roestrode staart die vaak trilt als ze zitten. Het mannetje heeft een oranje borst en een zwart "gezicht" met een witte wenkbrauwstreep die doorloopt tot op het voorhoofd. De rug is leigrijs. Het vrouwtje is vaag oranje tot beige op de borst en grijsbruin op de rug.^[2]

Het voedsel van deze trekvogel bestaat uit insecten, larven en bessen.

Het legsel bestaat uit vijf tot zeven lichtblauwgroene eieren met roodbruine stipjes.

De gekraagde roodstaart komt tijdens het broedseizoen in heel Europa voor, met uitzondering van Ierland en IJsland. Er zijn twee ondersoorten:^[3]

• P. a. phoenicurus (Broedt in Europa en Noord-Afrika tot in Midden-Azië en overwintert in Midden en Oost-Afrika)
• P. a. samamisicus (Broedt op de Balkan, Griekenland tot in Oezbekistan, Turkmenistan en Iran en overwintert in Noordoost-Afrika)

Het leefgebied bestaat uit halfopen landschappen met oude bomen afgewisseld door struikgewas, oud dennenbos, parken en grote tuinen.^[2] In 2004 werd de wereldpopulatie geschat op 20,4 tot 48 miljoen individuen en dit aantal neemt toe. Daarom staat de gekraagde roodstaart als niet bedreigd op de internationale Rode Lijst van de IUCN.^[1]

Volgens SOVON wisselde in de periode 1990-2007 het aantal broedparen sterk, zo was er tussen 1998 en 2005 sprake van een daling, maar daarna steeg het aantal weer. Rond 2007 broedden er nog ongeveer 26.500 paar in Nederland.^[4] De gekraagde roodstaart staat niet op de Nederlandse Rode Lijst. De soort is op de zandgronden anno 2015 redelijk stabiel. In het westen van Nederland komt de soort hoofdzakelijk in de duinen voor. Hij neemt daar de laatste jaren in aantal toe en is plaatselijk een algemene broedvogel. De soort staat op de Vlaamse Rode Lijst als kwetsbaar.

• 
  Vrouwtje
• 
  Mannetje bij nestkast
• 
  Eitjes
• 
  Vogel van vijf dagen oud

• Een gekraagde roodstaart op Texel

Voetnoten

1. ↑ ^{a b} (en) Gekraagde roodstaart op de IUCN Red List of Threatened Species.
2. ↑ ^{a b} Svensson, L. et al., 2012. ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 978 90 18 03080 3
3. ↑ Gill, F. & D. Donsker (Eds). (2014). IOC World Bird List (v 4.1).
4. ↑ SOVON Gekraagde roodstaart: Verspreiding en aantalsontwikkeling in Nederland

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Phoenicurus phoenicurus op Wikimedia Commons.

Externe links

• SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
• Sovon.nl aantallen en trends Gekraagde Roodstaart
• Kaarten met waarnemingen:

• België
• Nederland
• wereldwijd

• Gekraagde roodstaart Phoenicurus phoenicurus in Onze vogels in huis en tuin (deel 2) van J.G. Keulemans (1873) op de Nederlandstalige Wikisource (Keulemans spreekt van “Roodstaart-tuinzanger” Sylvia phoenicura).