Aristobulus III
Hogepriester in de Herodiaanse periode uit de familie van de Hasmoneeën
35 v.Chr.
Voorganger	Ananel
Opvolger	Ananel
Benoemd door	Herodes de Grote
Lijst van hogepriesters van Israël

Aristobulus III (53 v.Chr. - 35 v.Chr.) was een van de laatste nazaten uit het Joodse koningsgeslacht van de Hasmoneeën met een politieke functie, namelijk die van hogepriester. Via zijn vader Alexander was hij een kleinzoon van Aristobulus II, via zijn moeder Alexandra van Hyrcanus II, de laatste heersers over de Joodse Hasmonese staat. Hij is dan ook een zuivere afstammeling van de Joodse koningsdynastie. Sinds 63 v.Chr. was er echter een einde gekomen aan de Hasmonese staat. Judea (waartoe ook Idumea en Samaria gerekend werden) was een vazalstaatje onder Romeins gezag geworden.

Aristobulus verschijnt voor het eerst op het politieke toneel kort nadat de Idumeeër Herodes de Grote een staatsgreep van Antigonus (Aristobulus' oom) heeft neergeslagen en als dank daarvoor van de Romeinse Senaat de koningstitel krijgt (37 v.Chr.). Herodes had namelijk als hogepriester ene Ananel benoemd, uit een familie die voorheen geen rol had gespeeld in de Jeruzalemse elite. Vóór de staatsgreep van Antigonus had Aristobulus' grootvader Hyrcanus II dit ambt echter bekleed. Aristobulus' moeder Alexandra, die door Herodes' huwelijk met Aristobulus' zus Mariamne tevens de schoonmoeder van Herodes geworden was, was het echter niet met die benoeming eens. Door zowel via Mariamne als via Cleopatra VII en Marcus Antonius druk uit te oefenen op Herodes wist zij gedaan te krijgen dat de benoeming van Ananelus ongedaan gemaakt werd, en dat Aristobulus het ambt van hogepriester kreeg (35 v.Chr.).

Aristobulus was erg populair onder de Joden, niet in de laatste plaats vanwege zijn afstamming. Volgens Flavius Josephus was hij bovendien een lange, knappe en charmante man. Aristobulus' populariteit maakte Herodes achterdochtig, zodat hij een uitgebreid spionagenetwerk liet opzetten rondom hem en zijn moeder. Hij verdacht hen ervan op termijn een staatsgreep te willen plegen. De druk op Aristobulus en zijn moeder werd al snel zo groot, dat zij van plan waren uit te wijken naar het Egyptische hof van Cleopatra VII. Toen Herodes dit geheime plan echter ontdekte, voedde dit zijn achterdocht alleen nog maar meer. Voor Aristobulus de wijk had kunnen nemen, liet Herodes hem verdrinken in een van de zwembaden van het Hasmonese winterpaleis bij Jericho, waar zijn schoonmoeder op dat moment een feest gaf.

• Lijst van hogepriesters van Israël

• Flavius Josephus, Ant 15, 23-56.