Nemachiyōtīlli:Tzintiliztli

Tzīncuauhyōtl, nō mihtoā quiyotl, tetepontli. Tlanelhuayōtl īnōncuahquīzaliz achi mochipa, ehēcayōtl^[1]ye oc nō huēyiya in ne tlanelhuatl īhuān quitoquillōtiā in izhuatl, in xōchitl, etc. Quipiya miyac tlalhuacocohtli^[2] in quihuīca izhuāxoxohuitl^[3]. In iquin quitecpichalhuiā tlacualli.

Monāmiqui in tzīncuauhyōtl (ītlan tlanelhuayōtl ahxōchitl) īpan āmomoxtli, ocopetlatl īhuān in licopodios; īhuān īpan mochi nēzcānāmictli^[4], mā zo tēl īpan cequi tepitōnilli, iuh in remolacha īhuān occē tlanelhuayōtl in ahyēctli motēnēhua acaules(ahtzīncuauhyōtl).

Ītamachīuhca yez zan tepitōn īpan cequi āmomoxtli ixquichca cempōhualli centamachīhualli^[5] īpan eucaliptus, īhuān mahtlāctli ahnozo mahtlāctliomōme centamachīhualli īpan diámetro (īpan Āhuēhuetl Santa María del Tule, Oax.).

Ye iuh nohuianyōh mihtoā in ihcuāc huēyiya oc ye cencah mācuīlli centamachīhualli, cuauhuātzalloh tzīncuauhyōtl īhuān cuammāyeh ca cuahuitl; ca cuauhtōntli in ahci oc ye ahmo mācuīlli centamachīhualli nōīhuān cuauhuātzalli; ca xihuitl in tlanelhuayōtl in tlein quipiya xoxoctic tzīncuauhyōtl, pōpoztectli tzīncuauhyōtl īhuān ic nōncuahquīzqui ahmo quipanahuiā cē ahnozo ōme centamachīhualli īpan cuauhtic. Motlachiya miyac cuahuitl intlā cēcān nemi hueli motomāhuaz ixquichca huēyi cuahuitl ahnozo zan cuauhtōntli.

Motecpāna in tzīncuauhyōtl ic cāhuitl in moztlātiliā (cēxiuhtica, ōnxiuhtica ahnozo mochi xoxoctic).

Nō motecpāna ic iuh huēyiya in cuammāitl (papanhuetzqui^[6], tēīxnāmicqui ahnozo malacachōlli^[7]).

Nō motecpāna ic cānin nemi (ehēcayōtl ahnozo tlanitlālli^[8]).

• Xochitl
• Tlanelhuatl
• Xochihcualli

1. ↑ quihtōznequi aérea(o)
2. ↑ quihtōznequi haces vasculares
3. ↑ quihtōznequi savia
4. ↑ quihtōznequi fanerógamas, āxcān motēnēhua Xinachtlanelhuayōtl = Spermatophyta
5. ↑ quihtōznequi metro
6. ↑ quihtōznequi alterna
7. ↑ quihtōznequi verticilada
8. ↑ quihtōznequi subterráneo