Palazzo Malta, uffiċjalment magħruf bħala l- Palazz Maġistrali (bit-Taljan: Palazzo Magistrale), u magħruf ukoll bħala Palazzo di Malta jew Palazzo dell'Ordine di Malta, huwa l-aktar importanti miż-żewġ kwartieri ġenerali tal-Ordni Militari Sovran ta' Malta (l-oħra hija Villa Malta), ordni reliġjuża lajka Kattolika Ruman u suġġett sovran tal-liġi internazzjonali. Huwa jinsab f'68 Via dei Condotti, Ruma, l-Italja, ftit minuti mixi mill-Taraġ Spanjol, u ngħatat extraterritoralità mill-Gvern Taljan. Il-Palazz ilu proprjetà tal-Ordni ta' Malta mill-1630.

Fit-12 ta' Ġunju 1798, il-forzi Franċiżi taħt Napuljun Bonaparte dehru fuq l-orizzont tal-gżira ta' Malta, meta Malta kienet il-bażi tal-Ordni ta' San Ġwann ta' Ġerusalemm, imsejħa wkoll l-Ordni ta' Malta. L-Ordni kien ingħata l-gżira minn Karlu V, Imperatur Imqaddes Ruman fl-1530.^[1] Napuljun ħalla l-gżira b'armata mdaqqsa u amministrazzjoni magħżula minnu. Wara r-rewwixta Maltija, l-Ingliż Lord Nelson ġie mitlub jieħu lil Malta fil-5 ta' Settembru 1800. Malta saret kolonja Brittanika fit-30 ta' Marzu 1814 bit-Trattat ta' Pariġi.^[2]

B'hekk, l-Ordni ta' Malta spiċċat mingħajr ebda territorju, u effettivament ġiet xolta. Iżda fl-1834 ġie restawrata taħt l-isem il-ġdid Ordni Sovrana Militari Ospitalieri ta' San Ġwann ta ' Ġerusalemm ta' Rodi u ta' Malta, jew sempliċiment Ordni Sovrana Militari ta' Malta (SMOM). Twaqqfu kwartieri ġenerali ġodda f'Palazzo Malta. Fl-1869, Palazzo Malta, u l-kwartieri ġenerali l-oħra tal-Ordni, Villa Malta, ingħataw extraterritoralità.^[3] Illum huma rikonoxxuti minn 110 pajjiż bħala l-kwartieri ġenerali indipendenti ta' entità sovrana, b'relazzjonijiet diplomatiċi reċiproċi stabbiliti.^[4]

Il-bini li llum jissejjaħ Palazzo Malta nxtara fis-seklu 16 mill- arkeologu Taljan imwieled Malta Antonio Bosio, li zijuh kien ir-rappreżentant tal-Ordni ta' San Ġwann għas-Santa Sede. Meta miet Bosio fl-1629, ħalla l-bini lill-Ordni, u sussegwentement sar id-dar tal-ambaxxatur tal-Ordni għas-Santa Sede. Meta Carlo Aldobrandini sar ambaxxatur, kabbar il-bini għad-daqs attwali tiegħu.^[5] Il-maġġoranza tad-dmirijiet governattivi u amministrattivi jitwettqu wkoll f'din il-binja. 

Fl-1720, il-Gran Mastru António Manoel de Vilhena afda lil Carlo Gimach bir-restawr u d-dekorazzjoni addizzjonali tal-palazz. Din l-informazzjoni magħrufa mill-ittri skambjati bejn il-Granmastru u l-ambaxxatur għall-Ordni f'Ruma, Giambattista Spinola. Ir-rinnovazzjonijiet inkludew iż-żieda ta' funtana grandjuża fil-bitħa. Il-bini baqa' ambaxxata sakemm l-Ordni kollha mexxiet il-kwartieri ġenerali tagħha hemmhekk fl-1834.^[5]

Il-bini ġie rinovat estensivament bejn l-1889 u l-1894, iżda l-biċċa l-kbira tal-karatteristiċi oriġinali nżammu.^[5]

Matthew Festing, li serva bħala Prinċep u Gran Mastru tal-Ordni Sovran Militari ta' Malta, għex f'dan il-palazz mill-2008 sa r-riżenja tiegħu fl-2017, wara tilwima mal-Vatikan.^[6]

1. ^ "The Sovereign Military Order of Saint-John (Malta)". www.heraldica.org. Miġbur 2022-12-04.
2. ^ "Loss of Malta to Modern era". web.archive.org. 2012-03-06. Arkivjat mill-oriġinal fl-2012-03-06. Miġbur 2022-12-04.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
3. ^ "Sovereign Military Order of Malta". www.worldstatesmen.org. Miġbur 2022-12-04.
4. ^ "Bilateral relations". Sovereign Order of Malta (bl-Ingliż). Miġbur 2022-12-04.
5. ^ ^{a b ċ} "VIA CONDOTTI - 4 page". web.archive.org. 2007-02-24. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-02-24. Miġbur 2022-12-04.
6. ^ "Knights of Malta head resigns on Pope Francis' orders after dispute with Vatican" (bl-Ingliż). 2017-01-25. Miġbur 2022-12-04.

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Palazzo Malta

• Palazzo Malta fuq il-websajt uffiċjali tal-Ordni ta' Malta
• Palazzo Malta fuq YouTube