TAI TF-KAAN
TAI Kaan semasa ujian landasan di kemudahannya di Ankara pada 17 Mac 2023
Peranan	Pesawat penguasaan udara pesawat siluman[1]
Negara pengeluar	Turki
Pengeluar	Industri Aeroangkasa Turki
Penerbangan sulung	21 Februari 2024
Diperkenalkan	2028 (terancang)[perlu rujukan]
Status	Pembangunan prototaip, Ujian penerbangan
Jumlah dibina	1+2 Prototaip
Kos program	AS$25 bilion[perlu rujukan]
Kos seunit	AS$100-110 juta[perlu rujukan]

TAI TF-KAAN adalah sebuah pesawat penguasaan udara generasi ke-5 berenjin kembar^[2] yang kini dibangunkan ^[3][4][5] oleh Industri Aeroangkasa Turki (TAI) dengan bantuan teknologi daripada BAE Systems, United Kingdom. Pesawat ini diwar-warkan akan mengantikan armada pesawat F-16 yang digunakan oleh Tentera Udara Turki dan juga akan ditawarkan kepada negara-negara luar. Projek ini merupakan sebahagian daripada projek berprofil tinggi di Turki.^{[6][7][8][9][10][11][12][13]}

Pada 15 Disember 2010, Jawatankuasa Eksekutif Industri Pertahanan Turki telah memutuskan untuk mereka, membangun, dan mengeluarkan sebuah pesawat tempur udara ke udara generasi baru secara lokal yang mana akan mengantikan pesawat pejuang F-16 dan akan digunakan bersama-sama dengan pesawat F-35.^[14] Dana berjumlah AS$20 juta telah diperuntukan untuk fasa rekabentuk konsep awal selama 2 tahun yang akan dilakukan oleh TAI.^[15] Para pegawai TAI mengatakan bahawa fasa rekabentuk konsep akan siap pada akhir tahun 2013, dan laporan akan disediakan untuk kelulusan Perdana Menteri bagi tujuan dana fasa pembangunan dan rangka kerja.

TAI dan Industri Enjin TUSAŞ (TEI) akan mengetuai rekabentuk, proses awal dan pembangunan pesawat ini. TEI akan memfokuskan pada pengeluaran enjin pesawat, sementara TAI akan membangunkan kerangka pesawat dan komponen-komponen lain. Kajian akan mendedahkan anggaran kos pesawat, sistem-sistem mekanik dan elektronik yang akan digunakan termasuk perspektif yang lebih luas akan peluang dan cabaran di dalam penerbangan tentera.^[16] TF-KAAN ialah salah satu daripada beberapa projek aeroangkasa Turki selain projek siluman UCAV Bayraktar Kızılelma dan TAI Anka-3.

Semasa lawatan negara oleh Presiden Turki, Abdullah Gül ke Sweden pada 13 Mac, 2013, pihak Industri Aeroangkasa Turki (TAI) telah menandatangani perjanjian dengan firma Saab AB Sweden, yang mana menetapkan:^{[7][8][17][18]}

• Saab AB akan menyediakan bantuan teknologi rekabentuk di dalam program TFX.
• TAI memiliki pilihan untuk membeli unit rekabentuk pesawat pejuang Saab AB.^{[perlu rujukan]}

Pada 8 Januari 2015, Perdana Menteri Turki Ahmet Davutoğlu mengumumkan bahawa program TFX akan menggunakan pelantar asli buatan Turki sepenuhnya tanpa bantuan kerjasama dengan Korea, Sweden, Brazil atau Indonesia.^{[perlu rujukan]}

Pada bulan Disember 2015, Setiausaha Rendah Industri Pertahanan Turki telah mengumumkan bahawa ia telah memilih BAE Systems dari United Kingdom bagi membantu rekabentuk pesawat penguasaan udara generasi baru negara. Pada hari yang sama Rolls-Royce telah menawarkan kepada Turki perpindahan teknologi EJ200 dan pembangunan bersama enjin terbitan untuk kegunaan program TFX.^[19]

Tentera Udara Turki ingin memperoleh sekurang-kurangnya 250+ buah TFX bermula pada tahun 2025 dan menyepadukan ia ke dalam struktur rangkaian berpusat yang digunakan oleh tentera udara termasuk F-35, F-16 Block 50+, pesawat tempur tanpa pemandu masa depan, Penyerak Stand-Off dan Boeing 737 AEW&C Peace Eagle.^{[perlu rujukan]} Turki merancang untuk menggunakan TFX bermula pada 2025, dan digunakan bersama-sama dengan F-35A. TFX akan mengimbangi kekurangan F-35 di dalam pertempuran udara-ke-udara. Kebenaran untuk memulakan fasa pertama pembangunan pesawat ini secara rasmi dijangka pada akhir tahun 2014.^[20]

Pada 13 Mac 2015, Setiausaha Rendah Industri Pertahanan Turki secara rasminya mengeluarkan Permohonan Mendapatkan Maklumat kepada syarikat-syarikat Turki yang mempunyai keupayaan "bagi melakukan rekabentuk, pembangunan dan aktiviti pengeluaran dalam negara bagi program pesawat pejuang Turki bagi memenuhi keperluan pesawat pejuang generasi bagu untuk Angkatan Tentera Turki" yang mana memberi isyarat program ini bermula dengan rasmi.^[21]

Hüseyin Yağcı, Ketua Jurutera bagi program TFX di TAI telah menyatakan bahawa kesemua tiga kertas cadangan rekabentuk konsep setakat ini memaparkan rekabentuk ketumpatan rendah radar bagi keratan rentas pesawat, ruang senjata dalaman dan keupayaan untuk superkrus; yang jelasnya sebahagian daripada ciri-ciri jet pejuang generasi ke-5.^[3]

Kemudahan fiuslaj Komposit Karbon Termaju milik TAI, yang mana telah dirasmikan untuk mengeluarkan fiuslaj dalam program pesawat F-35^[22][23], telah ditugaskan untuk membangunkan fiuslaj Komposit Karbon Termaju untuk TFX. Setiausaha Rendah Industri Pertahanan Turki juga telah mengeluarkan satu tender untuk membangunkan komposit carbon thermoplastik yang lebih ringan untuk kegunaan fiuslaj TFX.^[24]

ASELSAN kini sedang membangunkan sebuah radar jujukan imbasan elektronik aktif termaju yang akan menggunakan teknologi gallium nitride (GaN) dalam program TFX.^[25]

TFX akan diintegrasi dari dalam kokpit bagi menemani pesawat udara tanpa pemandu (UAV) (kemungkinan besar TAI Anka) melalui hungungan rangkaian data encrypted.^[26]

TFX mungkin akan menggunakan penerima amaran radar versi ditingkat upaya yang dibangunkan oleh Aselsan, sistem amaran peluru berpandu, sistem amaran laser, sistem pembebasan dan pengurusan penyerak dan suar, dan sistem penyesak berasaskan memori frekuensi radio digital; yang dahulunya dibangunkan oleh Aselan ^{[27] [28]}

Perdana Menteri Turki, Ahmet Davutoğlu telah mengumumkan pada 8 Januari, 2015, bahawa pesawat TFX merupakan sebuah pesawat pejuang berenjin kembar.^[2] Setiausaha Rendah Industri Pertahanan Turki, sebuah agensi perolehan untuk Angkatan Tentera Turki, telah menulis Surat Niat kepada tiga syarikat pengeluar enjin: General Electric, Pratt & Whitney dan EUROJET Turbo.

Pada 20 Januari 2015, firma Aselsan dari Turki telah mengumumkan bahawa ia telah membuat memorandum persefahaman dengan Eurojet, pengeluar enjin EJ200 yang digunakan pada pesawat Eurofighter Typhoon.^[29] Pengumuman ini juga menyatakan bahawa terbitan enjin EJ200 akan digunakan dalam program TFX.^{[30][31][32][33]} Dua syarikat ini secara bersama juga akan membangunkan sistem perisian kawalan enjin dan sistem pengawasan penyelenggaraan enjin.^[33] Pemilihan enjin EJ200 membuktikan niat TAI untuk menggunakan keupayaan superkrus.

Data dari Turkish Aerospace Industries^[34]

Ciri-ciri umum

• Krew: Versi satu dan dua juruterbang^[35]
• Panjang: 21 m (68 ka 11 in)
• Rentang sayap: 14 m (45 ka 11 in)
• Tinggi: 6 m (19 ka 8 in)
• Luas sayap: 60 m² (645 ka²)
• Berat berlepas maks: 27,215 kg (60,000 lb)
• Janakuasa: 2 × General Electric F110-GE-129^[a] Turbin kipas, 76.31 kN (17,155 lbf) tujahan setiap enjin dry, 131 kN (29,000 lbf) dengan pembakar lanjut

Prestasi

• Kelajuan maksimum: Mach 1.8
• Had khidmat: 17,000 m (55,000 ka)
• Had-g: +9.0 g & -3.5 g

Persenjataan

• Peluru berpandu:
  • Peluru berpandu udara ke udara:
    • Program peluru berpandu GÖKTUĞ:
      • Panduan radar aktif Gökdoğan (Peregrine) BVR
      • Panduan radar aktif Gökhan BVR
      • Panduan radar aktif Akdoğan (Peregrine) BVR
      • Panduan infra merah jarak dekat Bozdoğan (Merlin)
    • MBDA Meteor (BVRAAM)
  • Peluru berpandu udara ke permukaan:
    • Peluru berpandu krus SOM (versi B1, B2, dan J)
    • Peluru berpandu udara ke permukaan berkuasa turbin jet KUZGUN-TJ
    • Peluru berpandu udara ke permukaan berkuasa roket bahan api pepejal KUZGUN-KY,
    • KUZGUN-ER, berkuasa turbin jet, peluru berpandu udara ke permukaan (berdasarkan kepada TUBITAK-SAGE, peluru berpandu ini setara dengan peluru berpandu Penguin.)^[37]
    • KUZGUN-EW, KUZGUN-EW boleh membawa muatan EW yang telah dikecilkan di mana ia akan bertindak sebagai penyesak dan menghapuskan pertahanan udara musuh bagi meningkatkan peluang pesawat Tentera Udara Turkiye untuk menyelamatkan diri.^[38]
    • AKBABA, udara ke permukaan, peluru berpandu anti radar (ARM)
    • keluarga peluru berpandu ROKETSAN ÇAKIR, peluru berpandu anti kapal, peluru berpandu udara ke permukaan, peluru berpandu krus permukaan ke permukaan.^[39]
    • MBDA SPEAR-3
• Bom:
  • Bom Teber-81 (Mark 81 w/ Kit Panduan Laser ROKETSAN)
  • Bom HGK-82 (Mark 82 w/ Kit Panduan Tepat TUBITAK-SAGE)
  • Bom KGK-82 (Mark 82 w/ Kit Panduan Terbantu Sayap TUBITAK-SAGE)
  • Bom Teber-82 (Mark 82 w/ Kit Panduan Laser ROKETSAN)
  • Bom HGK-83 (Mark 83 w/ Kit Panduan Tepat TUBITAK-SAGE)
  • Bom KGK-83 (Mark 83 w/ Kit Panduan Terbantu Sayap TUBITAK-SAGE)
  • Bom HGK-84 (Mark 84 w/ Kit Panduan Tepat TUBITAK-SAGE)
  • Bom LHGK-84 (Mark 84 w/ Kit Panduan Sensitif Laser TUBITAK-SAGE)
  • SARB-83, bom pemusnah kubu
  • NEB-84, bom pemusnah kubu
  • MAM (Smart Micro Munition) (versi MAM-T)
  • KUZGUN-SS, bom Glide
  • Bom Miniature ASELSAN

Avionik

• IRFS (Radar AESA, Peperangan Elektronik (EW))
• Ciri-ciri Navigasi Termaju (ICNI)
• Sistem Elektro-Optikal Bersepadu (IEOS) (Jejak dan Cari Infra Merah (IRST), Sistem Sasaran Elektro Optikal (EOTS) dsb.)
• Kokpit Termaju / Human Machine Interface

• Jet pejuang generasi kelima
  

Pesawat setanding

• Lockheed Martin F-35 Lightning II
• HAL AMCA
• HAL TEDBF
• KAI KF-21 Boramae
• Lockheed Martin F-22 Raptor
• Mikoyan LMFS
• Mitsubishi X-2 Shinshin
• Shenyang FC-31
• Sukhoi Su-57
• Sukhoi Su-75 Checkmate
  

Senarai berkaitan

• Senarai pesawat pejuang
• Senarai pesawat tentera aktif Turki
  

Ralat petik: Tag <ref> wujud untuk kumpulan bernama "lower-alpha", tetapi tiada tag <references group="lower-alpha"/> yang berpadanan disertakan