युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्रालय ही भारत सरकारची एक शाखा आहे जी भारतातील युवा व्यवहार विभाग आणि क्रीडा विभागाचे व्यवस्थापन करते. अनुराग ठाकूर हे सध्याचे युवा व्यवहार आणि क्रीडा मंत्री आहेत आणि त्यानंतर त्यांचे उपनिसिथ प्रामाणिक आहेत. ^[१]

मंत्रालय वार्षिक राष्ट्रीय युवा पुरस्कार, अर्जुन पुरस्कार आणि मेजर ध्यानचंद खेलरत्न पुरस्कारांसह विविध श्रेणींमध्ये राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कार देखील देते. ^{[२] [३]}

१९८२ आशियाई क्रीडा स्पर्धा नवी दिल्ली येथे आयोजित करताना क्रीडा विभाग म्हणून मंत्रालयाची स्थापना करण्यात आली होती. आंतरराष्ट्रीय युवा वर्ष, १९८५ साजरे करताना त्याचे नाव युवा व्यवहार आणि क्रीडा विभाग असे बदलण्यात आले. २७ मे २००० रोजी हे स्वतंत्र मंत्रालय बनले. त्यानंतर, २००८ मध्ये, मंत्रालयाचे दोन स्वतंत्र सचिवांच्या अंतर्गत युवा व्यवहार विभाग आणि क्रीडा विभागामध्ये विभाजन करण्यात आले. ^[४]

क्रीडा विभागाच्या विपरीत, विभागाची अनेक कार्ये इतर मंत्रालयांशी संबंधित आहेत, जसे की शिक्षण, रोजगार आणि प्रशिक्षण, आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय अशा प्रकारे ते मुख्यत्वे युवा बांधणीसाठी एक सुविधा देणारे म्हणून कार्य करते.

संयुक्त राष्ट्राने "युवा"ची व्याख्या १५-२४ वर्षे अशी केली आहे ^[५] आणि राष्ट्रकुलमध्ये १५-२९ वर्षे आहे. या आंतरराष्ट्रीय मानकांशी अधिक सुसंगत व्याख्या वापरण्यासाठी, NYP २०१२ मसुदा व्याख्या १३-३५ वर्षांवरून १६-३० वर्षांपर्यंत बदलतो. ^[६] NYP २०१२ मसुदा १६-३० वर्षे वयोगटातील तीन गटांमध्ये विभागण्याची योजना आखत आहे. ^[७]

1. ^ "Ministers of Youth Affairs and Sports". Ministry of Youth Affairs and Sports. 8 January 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2014-08-13 रोजी पाहिले.
2. ^ "Union Minister of Youth Affairs and Sports Shri Anurag Singh Thakur confers the National Youth Awards 2017-18 and 2018-19 to 22 awardees on International Youth Day today". Press Information Bureau, Ministry of Youth Affairs & Sports. 12 August 2021. 12 August 2021 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2021-08-12 रोजी पाहिले.
3. ^ "2013 Rajiv Gandhi Khel Ratna and Arjuna Awards". Press Information Bureau, Ministry of Youth Affairs & Sports. 22 August 2013. 8 August 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2014-08-04 रोजी पाहिले.
4. ^ "Introduction". Ministry of Youth Affairs and Sports. 14 August 2014 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2014-08-13 रोजी पाहिले.
5. ^ "Youth". UNESCO. 20 July 2013 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2014-08-13 रोजी पाहिले.
6. ^ Prasad Joshi (13 February 2013). "Draft National Youth Policy 2012 seeks a shift in youth age bracket". Indian Express. 13 August 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2014-08-13 रोजी पाहिले.
7. ^ "Draft policy redefines 16-30 age group as youth". Deccan Herald. 31 May 2012. 14 July 2014 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 2014-08-13 रोजी पाहिले.