For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Голосеменици.

Голосеменици

Шишарките се цветовите на голосемените растенија
Шишарка од култеров бор ( pinus coulteri )
Шишарки од хималајски бор ( pinus lambertiana )

Голосемениците или голосемените растенија се несистематска (немонофилетска) група на еднодомни растенија со еднополови цветови, кои се групирани во машки и женски соцветија - шишарки. Тоа се без исклучок дрвенести растенија, со секундарно растење во дебелина. Во секундарното дрво кај голосемениците, ксилемот е претставен само од трахеиди. Кај повеќето голосеменици, во секундарното дрво, секундарната кора, а и листовите, се присутни секреторни канали, односно смолни канали во кои се излачува смола.

Листовите на голосемениците се иглести или лушпести, со мали исклучоци, тие се вечно зелени (зимзелени) и егзистираат неколку години. Тие се одликуваат со присуство на семенов зачеток и семе. При тоа, семеновите зачетоци не се затворени во плодните листови, односно се развиваат на отворениот плоден лист (оттука го добиле и името).

Голосемени растенија се наречени поради тоашто нивните листови се во вид на игличка за да можат да се заштитат од преголемото оддавање на водената пареа , а тоа е процесот транспирација (латински : transpiriro - испуштам , издишувам ). Исто така , голосемените растенија потекнуваат од листовите зоќто . Листовите кај голосемените растенија се лушпести , игличести и зелени ( зимзелени ) коишто можат да издржат на премногу ниски температури . Голосемените растенија се размножуваат со машка и женска шишарка и семка ,каде што семката се наоѓа во внатрешните делови кај женската шишарка којaшто е заштитена со нежно , тенко , привидно крилце за да може да се заштити при процесот на расејување. Расејувањето кај голосемените растенија се врши со помош на ветрот , а опрашувањето кај голосемените растенија се врши кога машката полова клетка ( полен ) ќе стигне до женската шишарка .

Претставници на голосемени растенија и нивните латински називи :

Бор ( pinus ) :

-Црн бор ( pinus nigra )                                          

-Бел бор ( pinus silvestris )                                            

-Алепски бор ( pinus halepensis )                                  

-Суматрански бор ( pinus merkusii )

-Молика ( pinus peuce )                                          

-Хималајски бор ( pinus lambertiana )                          

Шишарка од бодликава смрча ( picea pungens )

-Планински бор ( pinus mugo )                            

-Култеров бор ( pinus coulteri )

Ќедар ( cedrus ) :

-Атлантски ќедар ( cedrus atlantica )

-Либански ќедар ( cedrus libani )

-Хималајски ќедар ( cedrus deodara )

Ариш ( larix ) :

-Европски ариш ( larix decidua )

-Хималајски ариш ( larix himalaica )

-Сибирски ариш ( larix sibrica )

-Атлантски ариш ( larix atlantica )

-Смрчи ( picea ) :

- Бодликава смрча (picea  pungens)

-Обична  смрча  ( picea abies )

-Панчиќева оморика ( picea omorika )

Чемпрес ( cupressus ) :                                                              

-Обичен чемпрес ( cupressus sempervirens)

-Аризонски чемпрес ( cupressus arizonica )                                    

Шишарка од џиновска секвоја ( Sequoiadendron giganteum )

Ела ( abies ) :

-Корејска ела ( abies koreana )

-Сребрена ела ( abies alba )

-Кавкаска ела ( abies nordmaniana )

Тиса ( taxus ) :

-Тиса лина ( taxus baccata )

Секвоја ( sequoia ) :

-Џиновска секвоја ( Sequoiadendron giganteum)

-Крајбрежна секвоја ( sequoia sempervirens )

Туја ( thuja ) :

- Туја смарагд ауреа ( thuja orientalis )

Бор ( латински : pinus ) има 115 вида на борови од кој најпознати се :

-Црн бор ( pinus nigra ) е најраспространиот бор во светот.                                          

-Бел бор ( pinus silvestris )                                            

-Алепски бор ( pinus halepensis ) застапен е најмногу во медитеранот , а поточно во Барселона , Шпанија , а и е застапен во деловите на Блискиот Исток                                  

-Суматрански бор ( pinus merkusii )

-Молика ( pinus peuce ) е распространета  во Србија , Албанија , Бугарија , Црна Гора , а и е застапена во Пелистер , во Ребублика Македонија . Расте од 35 до 40 метри , шишарките се долги од 8 до 16 сантиметри , а некои шишарки сè до 20 сантиметри . Семката се расејува со помош на ветер , а најчесто се расејува со птицата лисичарка                                          

-Хималајски бор ( pinus lambertiana ) е застапен во западните делови на Хималаите , а застапен е од 1500 до 3200 метри надморска височина и расте од 20 до 40 метри                          

-Планински бор ( pinus mugo )                            

-Култеров бор ( pinus coulteri  застапен е во деловите на Калифорнија , Канада , Мексико . Расте од 10 до 20 метри , а и има џиновски шишарки  со голема , дебела и црна семка и мало крилце .

  Видови на борови : жолти и тврди , опашести и пињони и бели и меки борови .

Ќедар ( латински : cedrus ) припаѓа во фамилијата на борови ( латински : Pinaceae ) . Бојата на игличестите листови е сина – зелена  , а на некој врсти е зелена – кафеава. Од ќедаровото дрво се прават денешните бродови , а се докажува дека од ќедарот била направена арката на Дедо Ное . Просечно ќедарот расте од 20 до 30 метри,  а некои врсти растат до 60 метри . Ќедарот како голосемено растение бавно расте и има долг живот . Шишарките на ќедарот кога ќе узреат се во вид на полукружна топка којшто кога е узреана се распаѓа , а од неа испаѓаат семките . Познати врсти на ќедар се :

-Атлантски ќедар ( cedrus atlantica ) расте од 20 до 30 метри и бојата на игличестите листови се сино – зеленкаста

-Либански ќедар ( cedrus libani )

-Хималајски ќедар ( cedrus deodara ) го има покрај средоземјето од 1000 до 2000 метри надморска височина  , а и е застапен во западните делови на Хималаите од 1500 до 3200 метри надморска височина . Хималајскиот ќедарот има зелено – сивкаста боја на листовите .

Ариш ( латински : larix ) е единственото голосемено растение коешто на есен му паѓаат листовите , а на пролет му цветаат листовите . Расте од 25 до 45 метри . Во Република Македонија познати врсти на ариш се : европски ариш ( латински : larix decidua) и јапонски ариш ( латински : larix kaempferi ) . Познати врсти на ариш се :

-Европски ариш ( larix decidua ) е застапен во источните делови на Европа

-Хималајски ариш ( larix himalaica ) е застапен во западните делови на Хималаите

-Сибирски ариш ( larix sibrica ) е застапен во северните и северозападните делови  на Сибир

-Атлантски ариш ( larix atlantica ) е застапен покрај бреговите на Атлантскиот Океан

-Јапонски ариш (larix kaempferi ) е застапен во Јапонија .

Чемпрес ( латински : cupressus ) има од 16 до 25 вида . Чемпресот расте како зимзелено дрво или како грмушка коешто расте од 5 до 40 метри . Во Република Македонија познати врсти на чемпрес се: обичниот чемпрес ( латински : cupressus semprevirens) и аризонскиот чемпрес ( латински : cupressus arizonica ) којшто е изастапен во деловите на Аризонтот .

Тиса ( латински : taxus ) е иглолисно растение коешто има темно – зеленкаста боја на листовите и има прилично дебели игличести листови  . Во Република Македонија е застапена тиса  лина ( латински : taxus baccata ) , а латинскиот назив ,, baccata ‘’ значи ,, бобинка ‘’ . Покрај тоа оваа тиса  лина е  застапена во САД , Канада и слично . Нејзините мали шишарки се со големина со околу 2 сантиметри и шишарките имаат светлопортокалова со малку црвена боја .

Секвоја ( латински : sequoia ) има само две врсти , а тие се : крајбрежна секвоја ( латински : sequoia sempervirens ) и џиновска секвоја ( латински : sequoiadendron giganteum ) . Овие два вида на секвои се ендемски видови на голосемени растенија кошито ги има само во Калифорнија и Кина и се заштитени со закон . За време на периодот Јура кога живееле диносаурусите имало многу разновидни видови на секвои , но со умирањето на диносаурусите пред 65 милиони години ,  така и изумреле голем број на растенија и животни коишто денес ги нема или се ендемски видови во светот , па така овие две секвои се еден пример за ендемскост во светот . Џиновската секвоја (латински : sequoiadendron giganteum ) е највисокото растение во целиот свет коешто просечно живее 4900 години , расте околу 120 метри и стеблото е широко 11 метри .

Туја ( латински : thuja ) е декоративно растение коешто има само 5 врсти и е род на четиринари од фамилијата на чемпреси . Поради тоа дека  тујата е декоративно растение е и најмногу застапена низ целиот свет . Позната врста на туја е туја смарагд ауреа ( латински : Thuja Orientalis  ) којашто има светло – жолта боја на игличестите листови и расте просечно од 2 до 4 метра и е распространета низ целиот свет .

Ела ( латински : abies ) има од 48 до 55 вида на ела , па познати врсти на ела се :

-  Корејска ела (   Abies Koreana  ) којшто ја има во деловите на Кореја

- Сребрена ела ( Abies alba ) ја има во деловите на средна , јужна , источна Европа и Мала Азија

Сибирска ела ( Abies sibrica ) ја има во тајгите , во Северна Азија и Северна Америка .

Смрчи ( латински : picea ) има 35 видови . Игличестите ливчиња се боцкави . Познати видови на смрчи се :

  - Панчиќева  Оморика ( picea Omorika ) ја открил српскиот ботаничар  Јосиф Панчиќ

  - Обична смрча ( picea abies )

  - Бодликава смрча ( picea pungens ) , а е позната и под името на ,, сина смрча ‘’ поради тоа што нејзините иглички имаат светлосина боја . Шишарките просечно растат од 8 до 10 сантиметри и имаат светлокафеавкаста боја шишарките .

{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Голосеменици
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?