xumaç.Gundeki gêrêdayê Bedlisê'ye.Dürayawü jı bajêr 12km ye.Gund 75 malbu.Xumaç dısala 1972 şunda bı zêdayi nemabü bınê bandura feodalanda. Dê gunda xendewan derketên bajêrda xendewaniyê pêk anin. Dê navwanda ê ku zaningeh zaningeh xwendên hebun.Ramanêwan ser ramanê tevgera azadibu.Sala 1992 da ku hêzên parastênagel hatên gund, dêwi demêda nizikaya cêwanan bê hêzên parastêna gelra çêbun.Bêvi münasebetêwek berçevbü,pêşve çubu bı rumetbu, dı terafê wan gundên domedar o dê terafê dewletêda dahata zanin.Bêwi qasê dewlet zextu zoriyaxe ser gund pêk tani.Sala 1994 meha adarê timê taybet o leşker gund dagêrtın pêk anin, berkeki roketê danine mala belengazeki gundi {pêşra gutên eva medit} gutên wun alikari HPG ra dıkın, wê gundiyê belengaz hıldane bên çavan.Dê durra hêzên leşker gutên wên çek binên nomarawê bênêvsinên bêbne cerdewan, yanji ez nava kerekola hêvrêsda top tavêjıme gundêwe ez tê bêbêjım zeyeta eğitimêye.Yanji ez avawe,ceryanawe.telefonawe bıgrım, rêyawe xêrabıkem. Dü rêyıwe hene yan wênê bêbne cerdewan yanji derkevın herên. Bêwi münasebetê sala 1994 dê meha nisanê ber zexto zora dewleta dagêrker dest bê çonê kırın.Dê nava gundiyanda 4-5 malan gutên emê bıbne cerdewan ew mane gunda bê cerdewani. Hêzên parastêna gel hatên gund ewan hpg dane ber gulan.şeva paşê hatên pêrsiyarken dıçıne malawê xweyê malê bê pêrsiyar radêhêje çeka gerilayê dê navberawanda pevçuyin dertêkeve xwyê malê o hevalawê jiyanaxe dest dıdın. Lı ser wê ewji gund derketên, gund salek ma vala.sala pêve 10 mal çune gund bı cerdewani.nizêkê 15 malan hêji jiyanaxe dumdêkên.Mê bê kortasi dêroka xumaç nêvêsand, kêmasiyêmê hebên lêborinaxwe dêxwazêm.