Împeratoriya Hexamenişî 𐎧𐏁𐏂
Ala Mertal
Sirûd:
Paytext		Babîl Pasargadae Textê Cemşîd Soûsa Ekbatana  32°Bk, 43°Rh
Zimanên fermî		farisiya kevn Babylonian yewnaniya kevn Zimanê medî Elamite Zimanê sumerî Aramaic lingua franca zimanê farisî Akkadian
Zimanên tên bikaranîn		farisiya kevn Elamite Babylonian ermeniya klasîk zimanê misrî
Rêveberî		keyîtî, teokrasî
Avakirin
•	Dema avakirinê	c. 550 b.z. (middle chronology, nêzîkî)
•	Dema hilweşînê	330 BCE
•	Rûerd	5.500.000 kîlometre çargoşe (500 b.z.)
Gelhe
•	Giştî	17.000.000 (500 b.z.), 35.000.000 (500 b.z.)

Împeratoriya Hexamenişî (bi farisî: شاهنشاهی هخامنشی‎, lat. šâhanšâhi Haxâmaneši; bi latînî: Imperium Achaemenidarum) împeratorî ya mezina neteweyên îranî bûye (559 b.z.–330 b.z.) ko piştî herifyana desthilata pêştir ya neteweyên îranî, Med anko Mîdiyan, desthlata banî ya Îranê girt destê xwe. Di dîroka kevin da ew împeratorî mezintirîn, xurttirîn û berfirehtirîn emperatorî bûye. Demezrênerê Hexamenişiyan Kûrûş bû. Navê împeratorî û Xanedana Hexamenişî anko Exmînî (bi farsiya kevn: 𐏃𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁𐎡𐎹, Haxāmanišyaʰ; bi yewnaniya kevn: Ἀχαιμενίδαι, lat. Axaimenídai "kurên Hexameniş"; bi latînî: Achaemenidae) ji damezrênerê xanedaniyê, Hexameniş (bi farsiya kevn: 𐏃𐎧𐎠𐎶𐎴𐎡𐏁, Haxāmaniš; bi yewnaniya kevn: Ἀχαιμένης, lat. Axaiménēs, bi latînî: Achaemenes) e.

Li deman demekê, desthilata wê li aliyê rojhilatê digehişt Efxanistan û Pakistana niha, li aliyê Bakurê rojhilatê digehişt Asyaya Navîn, li aliyê Bakurê Rojhilat digehişt peravên Deryaya Reş, li rojava digehişt tevaya Anatolî û parek ji nîvgizirta Balkanê, tevaya welatên rojhilata navîn mîna Îraq, Sûrî, Ordin, Libnan, Felestîn, Israîl, nîvgizirta Erebî, Misir û parek ji welatê Lîbyayê. Rûberê emperatorî ya Hexamenişiyan nêzî 7.5 milyon kîlometirên çargoşe bû.

Ev împeratorî wekî serhildanekê dijberî împeratorî ya Mîdiyan hat avakirin û bi qasekî xurt û bihêz bû ko du caran nêzîk bû tevaya Yewnanistana kevnare bigirt. Li dawiyê jî liser destê Eskenderê Mekedonî herifya. Leşkirê Îskender paytextê Hexamenişiyan, Parsa anko Persepolîs (iroj Textê Cemşîd) şewitand.

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Împeratoriya Hexamenişî de hene.