ಸೇನಾಪತಿ ಬಾಪಟ್
ಸೇನಾಪತಿ ಪಾಂಡುರಂಗ ಮಹಾದೇವ್ ಬಾಪಟ್ | |
|---|---|
पांडुरंग महादेव बापट | |
 ಸಂಯುಕ್ತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸ್ಮೃತಿ ದಲನ್, ದಾದರ್, ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಸೇನಾಪತಿ ಬಾಪಟ್ ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರ. | |
| Pronunciation | pɑ̃ːɖuɾə̃gə məɦɑːd̪eːʋə bɑːpəʈ |
| ಜನನ | ೧೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೮೦ ಪಾರ್ನರ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ |
| ಮರಣ | ೨೮ ನವೆಂಬರ ೧೯೬೭(ವಯಸ್ಸು ೮೭) ಬಾಂಬೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ |
| ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ | ಭಾರತೀಯ |
| ಇತರೆ ಹೆಸರು | ಸೇನಾಪತಿ ಬಾಪಟ್ |
| ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆ | ಡೆಕ್ಕನ್ ಕಾಲೇಜು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಪುಣೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ |
| ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) | ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ರಾಜಕಾರಣಿ, ಸಮಾಜ ಸೇವಕ |
| ಗಮನಾರ್ಹ ಕೆಲಸಗಳು | ಗಾಂಧಿಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ |
| Movement | • ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ • ಸಂಯುಕ್ತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಚಳುವಳಿ |
ಪಾಂಡುರಂಗ್ ಮಹಾದೇವ್ ಬಾಪಟ್ (೧೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೮೦ - ೨೮ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೭), ಸೇನಾಪತಿ ಬಾಪಟ್ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮುಲ್ಶಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅವರು ಸೇನಾಪತಿ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದರು.[೧] ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.[೨]
ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೇನಾಪತಿ ಬಾಪಟ್ ಅವರು ಮರಾಠಿ ಚಿತ್ಪಾವನ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ೧೨ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೮೦ ರಂದು ಪಾರ್ನರ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಕುಟುಂಬವು ಮೂಲತಃ ರತ್ನಗಿರಿಯದ್ದಾಗಿತ್ತು.[೩] ಅವರು ಡೆಕ್ಕನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಓದಲು ಸರ್ಕಾರಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನದ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದರು.[೪]
ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಇಂಡಿಯಾ ಹೌಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಅವರ ಅಧಿಕೃತ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಬದಲು ಬಾಂಬ್ ತಯಾರಿಕೆಯ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆದರು. ಅವರು ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾವರ್ಕರ್ ಸಹೋದರರಾದ ವಿನಾಯಕ್ ಮತ್ತು ಗಣೇಶ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದರು. ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಭವನವನ್ನು ಸ್ಫೋಟಿಸಲು ಯೋಚಿಸಿದ ಬಾಪಟ್, ತನ್ನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಇತರರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದರು.[೫]))
೧೯೦೮ ರ ಅಲಿಪೋರ್ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ತಲೆಮರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ, ಬಾಪಟ್ ದೇಶವನ್ನು ಸುತ್ತಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ದೇಶವು ವಿದೇಶಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಗಮನವು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಉರುಳಿಸುವುದರಿಂದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕಡೆಗೆ ಬದಲಾಯಿತು. ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ, ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ೧೯೧೫ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರರಾದರು ಮತ್ತು ರಿಚರ್ಡ್ ಕ್ಯಾಶ್‌ಮನ್ ಪ್ರಕಾರ "ಒಬ್ಬ ಕಾಲಮಾನದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ" ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮಹರತ್ತಾದ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಪೂನಾ ಪ್ರದೇಶದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಭಾವಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕಾರಣವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್‍ರವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.[೬]
ಗಾಂಧಿ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕರ ಮರಣದ ನಂತರ ೧೯೨೦ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಗಾಂಧಿಯವರ ಸ್ವರಾಜ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದೊಂದಿಗೆ ಮರು-ಜೋಡಿಸಿಕೊಂಡರು, ತಿಲಕರ ದೃಷ್ಟಿಯ ಉತ್ಕಟ ಬೆಂಬಲಿಗನಾಗಿದ್ದರೂ. ಇದು ಅವರ ಫೈರ್‌ಬ್ರಾಂಡ್ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಬಳಸುವ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಗಣನೀಯ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅವರು ಅಹಿಂಸೆಯ ಗಾಂಧಿಯವರ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೂ ಅವರು ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದಾಗ ಬಲವನ್ನು ಬಳಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು.[೭]
೧೯೨೧ ರಿಂದ, ಬಾಪಟ್ ಅವರು ಟಾಟಾ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಮುಲ್ಶಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ನಿರ್ಮಾಣದ ವಿರುದ್ಧ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ರೈತರ ಪ್ರತಿಭಟನೆ (ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ) ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಘನಶ್ಯಾಮ್ ಷಾ ಇದನ್ನು "ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ವಿರುದ್ಧ ದಾಖಲಾದ ಮೊದಲ ಸಂಘಟಿತ ಹೋರಾಟ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.[೮] ಕಂಪನಿಯು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯದೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕಂದಕಗಳನ್ನು ತೋಡಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕ ಹಿಡುವಳಿದಾರರಾಗಿರುವ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಜಮೀನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಹೀಗಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿರ್ಮಾಣದಿಂದ ಮುಳುಗಡೆಯಾದ ಜಮೀನುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಗೇಣಿದಾರರಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಜಮೀನುದಾರರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.[೯] ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಗಳು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕವಾಗಿರಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರೂ, ನಿರ್ಮಾಣ ಯೋಜನೆಯ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಾಪಟ್ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲಾಯಿತು. ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರು ನಡೆಸಿದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಮೂರನೇ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ.
ಪರಂಪರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪುಣೆ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಅವರು ೧೯೮೪ ರಲ್ಲಿ ಅಮರ ಚಿತ್ರ ಕಥಾ ಕಾಮಿಕ್ ಪುಸ್ತಕ ಸರಣಿಯ ಸಂಚಿಕೆ ೩೦೩ ರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು.[೧೦] ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಅವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.[೧೧][೨]
೧೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೭ ರಂದು - ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನ - ಬಾಪಟ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪೂನಾ ನಗರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜವನ್ನು ಏರಿಸುವ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.[೧೨] ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದಂದು ಮುಲ್ಶಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಬಾಪಟ್ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Cashman, Richard I. (1975). The Myth of the Lokamanya: Tilak and mass politics in Maharashtra. University of California. p. 190. ISBN 9780520024076.
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ "IndianPost". Indianpost.com. 28 November 1977.
- ↑ Y. D. Phadke (1981). Portrait of a revolutionary: Senapati Bapat. Senapati Bapat Centenary Celebration Samiti. p. 2.
Among such young men initiated into revolutionary activities was Pandurang Mahadeo Bapat who later on became widely known as Senapati (General) Bapat. On 12 November 1880, Pandurang Bapat was born in a Chitpawan or Konkanastha Brahmin family at Parner in the Ahmednagar district of the Bombay Presidency. His family was from Guhagar in the Ratnagiri district.
- ↑ 11_chapter 6.pdf - Shodhganga (PDF). p. 475.
- ↑ Laqueur, Walter (2011). A History of Terrorism. Transaction Publishers. p. 44. ISBN 9781412816113.
- ↑ Cashman, Richard I. (1975). The Myth of the Lokamanya: Tilak and mass politics in Maharashtra. University of California. p. 194. ISBN 9780520024076.
- ↑ Cashman, Richard I. (1975). The Myth of the Lokamanya: Tilak and mass politics in Maharashtra. University of California. pp. 206, 212. ISBN 9780520024076.
- ↑ Shah, Ghanshyam (2004). Social Movements in India: A Review of Literature (2nd ed.). SAGE. p. 114. ISBN 9780761998334.
- ↑ Gadgil, Madhav; Guha, Ramachandra (2013) [1995]. Ecology and Equity: The Use and Abuse of Nature in Contemporary India. Routledge. p. 69. ISBN 9781135634889.
- ↑ Rao, Suman. "Google Maps". Google Maps.
- ↑ McLain, Karline (2009). India's Immortal Comic Books: Gods, Kings, and Other Heroes. Indiana University Press. p. 171. ISBN 9780253220523.
- ↑ "Senapati Bapat Road: From mills to malls". Indian Express. 17 April 2017.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
