For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Өзендердің қоректенуі.

Өзендердің қоректенуі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Өзендердің қоректенуі (Питание рек) — ғаламшардағы өзендердің негізгі атмосфералық жауын-шашындар арқылы қоректенуі. Жаңбыр және көктемгі қар суының бір бөлігі буланса, ал екінші бөлігі алаптың бетімен өзен жүйесіне жиналады. Біраз бөлігі топырақ пен грунтқа сіңеді, жер асты суларының қорын молайтады. Сонымен қатар өзеннің аңғарын су шаюы процесі де арнаны тереңдете түсіп, жер асты су қабатын қоректендіреді. Биік таулы және полярлық аудандарда өзендер жоғарыда көрсетілген қоректену көздерімен қоса мұздықтар мен мәңгі қарлардың суымен де қоректенеді, яғни қар, жаңбыр, жер асты сулары мен мұздықтар өзеннің қоректену көздері болып табылады. Кейбір жағдайларда қоректену көздерінің жеке түрлерінің рөлін айкындау қиын, ондай жағдайда "аралас қоректену" терминін қолданады. Мұздық қоректену көзі бар өзеннің сулылығы жазда ұлғаяды. Мысалы, Орталық Азия мен Үлкен Кавказ таулы өзендерінің жоғары ағыстарында мұздық қоректену көзі басым келеді. Аралас қоректену көзі өзендерде ең көп тараған. Қоректену көздерінің ара қатынасы әр түрлі аудандарда бірдей емес. Олар бір өзеннің өзінде маусым сайын құбылып отырады. Бұл өзгешеліктер негізінен климаттық жағдайларға, жауын-шашын режіміне және жыл бойындағы ауаның температурасына тәуелді.[1]

Өзендердің мұздықпен қоректенуі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Өзендердің мұздықпен қоректенуі - өзендердің мұздықтардан ағып келетін сумен қоректенуі. Гляциологияда өзендердің мұздықпен қоректенуіне мұздықтағы көп жылдық мұздың, қардың, қиыршық мұздың және абляция атырабындағы маусымдық қардың еруі де жатады.[2]

Өзеннің қызылсу мұзының суымен қоректенуі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Өзеннің қызылсу мұзының суымен қоректенуі – қызылсу мұзының еруі және оның су таскындарымен бұзылуының нәтижесінде еріген қызылсу мұзы суларының беткі ағынды суларға келіп қосылуы.[2]

Тағы қараңыз

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.
  2. a b Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет.
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.Суретті мыннан табуға болады: осы мақаланың тақырыбына байланысты сурет Ортақ қорда табылуы мүмкін; мақаланың өзге тіл уикилеріндегі нұсқаларын қарап көріңіз; өзіңіз жасаған суретті жүктеңіз (авторлық құқықпен қорғалған сурет қоспаңыз!).


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Өзендердің қоректенуі
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?