For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Өздігінен қоректенушілер.

Өздігінен қоректенушілер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Өздігінен қоректенушілер(Автотрофы; грек, autos — озім, thophe — қоректенемін) — экожүйенің алғашқы биологиялық өнім түзетін ендіргіштері, бейорганикалық қосылыстардан — көміртек диоксиді мен судан органикалық заттектер түзетін организмдер. Өздігінен қоректенушілер күн энергиясын пайдаланатын (барлық өсімдіктер) фoтоавтотрoфтар және бейорганикалық заттектер (күкірт және темір бактериялары, т.б.) тотығуының энергиясын пайдаланатын хемоавтотрофтар болып бөлінеді. Көптеген Өздігінен қоректенушілер хлорофилі бар фотоавтотрофтар болып табылады. Олар — өсімдіктер (гүлді өсімдіктер, жалаңаш түқымды өсімдіктер, қырықжапырақ торізділер, мүктер, су балдырлары) мен цианобактериялар таусылмайтын күн энергиясын пайдалана отырып, фотосинтез процесін іске асырады.

Хемоавтотрофтар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Хемоавтотрофтар (күкірт бактериялары, метан бактериялары, темір бактериялары және т.б.) органикалық заттектердің синтезі үшін бейорганикалық қосылыстың тотығу энергиясын пайдаланады. Хемоавтотрофтың биосфераның биологиялық өніміңдегі үлесі шамалы. Бірақ бұл организмдер мүхиттағы гидротермалды шүраттың хемоавтотрофты жүйесінің негізін қүрайды. Өздігінен қоректенушілер экожүйедегі бірінші қоректік тізбекте орналасып, органикалык заттектерді, олардың құрамында болатын энергияны ортекті қоректілерге (гетеротрофтар), тұтынуышларга (консументтер) және ыдыратушыларға (редуценттер) береді.[1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет.


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Өздігінен қоректенушілер
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?