Шақай Мүбарак Герей
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
| Шақай Мүбарак Герей қырымтат. Şaqay Mubarek Geray, شاقاى مبارك كراى | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 1584 — 1588 | ||||
| Ізашары | II Сағадат Герей | |||
| Ізбасары | Сафа Герей | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | ислам | |||
| Дүниеге келуі | XVI ғасыры | |||
| Қайтыс болуы | 1593 Шеркесия | |||
| Династия | Герейлер | |||
| Әкесі | I Дәулет Герей | |||
| Балалары | Жәнібек Герей, Дәулет Герей | |||
өңдеу  |
||||
.png){kind=icon}
Шақай Мүбарак Герей (қырымтат. Şaqay Mubarek Geray; 1593 жылы қай.) — нұреддин (1584-1588), Қырым ханы I Дәулет Герейдің (1551-1577) ұлы, Қырым хандары II Мехмет Герей (1577-1584) және II Ислам Герейдің (1584-1588) інісі.
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Шақай Мүбарак Герей ханзада әкесі Қырым ханы I Дәулет Герейдің Ресей патшалығына және Ұлы Литва кінәздігіне қарсы көптеген әскери жорықтарына қатысты.
1578 жылы Мүбарак Герей ханзада аға-інісі Әділ Герей және Ғазы Гереймен бірге Күнгей Кавказға жорық жүргізіп, Осман империясы жағында Сефевилерге қарсы әскери әрекеттерге қатысты. Кавказ жорығы татар әскерінің талқандалып, Әділ Герей қалғайдың тұтқынға түсуімен аяқталды.
Ағалары Қырым ханы Мехмет Герей мен Алып Герей қалғай арасындағы текетіресте Мүбарак Герей соңғының жағына шықты. 1584 жылы түрік сұлтаны III Мұрат Қырым ханы Мехмет Герейді тақтан тайдырып, оның інісі II Ислам Герейді (1584-1588) жаңа хан етіп жариялады. Ислам Герей түрік әскерімен Кефеге келді. Мехмет Герей сұлтанның жарлығына бағынудан бас тартып, Қырым татарларының әскерін жинап, Кефені жауып тастады. Ислам Герейдің жағына бауырлары Алып Герей, Шақай Мүбарак Герей және Селәмет Герей өтті. Мехмет Герей Ислам Герейдің жағына өткен әскердің қолдауынан айырылып, Қырымнан Ноғай Ордасына қашуға әрекеттенеді, бірақ Орқапы маңында оны бауыры Алып Герей қалғай қуып жетіп өлтіреді.
Жаңа Қырым ханы Ислам Герей (1584-1588) өзінің бауырлары Алып Герей мен Шақай Мүбарак Герейді, тиісінше, қалғай және нұреддин етіп тағайындады. 1584-1585 жылдары Шақай Мүбарак Герей нұреддин Қырым ханы Ислам Герейді қайтыс болған II Мехмет Герейдің үлкен ұлы Сағадат Гереймен қақтығыста қолдады.
1588 жылдың көктемінде Қырым ханы II Ислам Герей қайтыс болғаннан кейін Осман үкіметі жаңа Қырым ханы етіп II Ғазы Герейді (1588-1607) тағайындады. Алып Герей қалғай мен Шақай Мүбарак Герей нұреддин жаңа ханнан кек алудан қорқып, Қырымнан қашуға мәжбүр болды. Алып Герей қалғай Ыстанбұлға, ал Шақай Мүбарак Герей нұреддин Шеркесияға қашты. Мүбарак Герей Беслен әулетінен шыққан шеркес билеушінің қызы Дүрбикеге үйленді. 1593 жылы Шақай Мүбарак Герей Шеркесияда айдауда қайтыс болды.
Шақай Мүбарак Герей шеркес ханшайымы Дүрбикемен болған некеден: Жәнібек пен Дәулет есімді екі ұл сүйеді. Жәнібек Герей(1568-1636), қалғай (1608-1610) және Қырым ханы (1610-1623, 1628-1635) және Дәулет Герей (қай. 1631), нұреддин (1608-1610) және қалғай (1610—1623, 1628—1631).
Отбасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Әйелі:
- Дүрбике — шеркестік Бесленей руы билеушісінің қызы.
Ұлдары:
- Жәнібек ханзада — қалғай (1608-1610), Қырым ханы (1610-1623, 1628-1635)
- Дәулет ханзада — нұреддин (1608-1610), қалғай (1610-1623, 1628-1631)
Қыздары:
- Халима ханым сұлтан — Азамат Шырын бейдің әйелі
- Фатима ханым сұлтан
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
