For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Оңтүстік полюс.

Оңтүстік полюс

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Координаттар: 90° о. е. 0° ш. б. / 90° о. е. 0° ш. б. / -90; 0 (G) (O) (Я)

1. Оңтүстік полюс
2. Оңтүстік магнитті полюс (2007)
3. Оңтүстік геомагнитті полюс
4. Оңтүстік қол жетпестік полюсы

Жердің Оңтүстік полюсы  — Жердің айналу осінің Оңтүстік жарты шарда Жердің бетімен қиылысатын нүктесі, Оңтүстік жарты шардағы Антарктиданың Полярлық платосында орналасқан географиялық нүкте. Оңтүстік полюсты Оңтүстік магнитті полюспен шатастырмау керек.[1].

Оңтүстік полюсы Солтүстік Мұзды мұхитындағы Солтүстік полюсқа қарама қарсы орналасқан. Жер шарының қай бір нүктесі болсын, Оңтүстік полюсқа қарағанда солтүстік жақта орналасады. Оңтүстік полюстың географиялық координаттары: 90°00′00″ оңтүстік ендік, бұл нүктенің бойлығы жоқ, себебі Оңтүстік полюс - бүкіл меридиандардың қиылысатын нүктесі.Бұл жерде жарты жыл полярлы түн, жарты жыл полярлы күн болады.

Оңтүстік полюстағы мұз қалыңдығы — 2840 метр. Ауаның жылдық орта температурасы −48,9 °C, ең жылы күні −12,3 °C болады, ең суық күні −82,8 °C.

Амундсен экспедициясы, 1911 жыл. Солдан оңға қарай: Руаль Амундсен, Хельмер Хансен, Сверре Хельге Хассель және Оскар Вистинг (фотографияны экспедициның бесінші мүшесі Олаф Бьолан түсірген).

Алғашқы рет Оңтүстік полюсқа 1911 жылдың желтоқсан айында Руаль Амундсеннің басқаруымен Норвегия полярлық экспедициясы жеткен. Бұл экспедицияда Олаф Бьоланд, Сверре Хассель, Хельмер Хансен және Оскар Вистинг болған.

1912 жылдың қаңтар айында — Роберт Скотт басқарған Терра Нова ағылшың экспедициясы Оңтүстік полюс үстімен тікұшақпен ұшып өтті[1].

1958 жылы В. Фукс пен Э. Хиллари басқарған Британия-Жаңа зеландия экспедициясы алғашқы рет Уэддел теңізінен Оңтүстік полюс арқылы Росса теңізіне шана-шынжырбауыр көлікпен өтті.

1957 жылдан бастап Оңтүстік полюсте Амундсен-Скотт атты АҚШ-тың ғылыми стансасы жұмыс істеп келе жатыр.

Географиялық орналасуы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Оңтүстік полюс Антарктида құрлығында Тынық мұхит жағалауына жақын және Росса құрлықтық қайраннан оңтүстік жағына қарай 480 км қашықтықта орналасқан[1].

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. a b c South Pole. Britannica. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 наурыз 2013. Тексерілді, 23 наурыз 2013.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Оңтүстік полюс
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?