ფშავის არაგვი
| ფშავის არაგვი | |
|---|---|
 | |
| სხვა სახელი | თეთრი არაგვი |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| ტერიტორიული ერთეულები | დუშეთის მუნიციპალიტეტი (მცხეთა-მთიანეთის მხარე) |
| სათავე |
თუშეთ-ხევსურეთის კავკასიონის სამხრეთ-დასავლეთი კალთა 42°25′03″ ჩ. გ. 45°12′48″ ა. გ. / 42.41750° ჩ. გ. 45.21333° ა. გ. |
| სათავის სიმაღლე | 2895 მ |
| შესართავი |
არაგვი 42°12′11″ ჩ. გ. 44°49′24″ ა. გ. / 42.20306° ჩ. გ. 44.82333° ა. გ. |
| სიგრძე | 56 კმ |
| აუზის ფართობი | 946 კმ² |
| წყლის ხარჯი (საშ.) | 22,5 მ³/წმ |
     — სათავე,  — შესართავი | |
 ფშავის არაგვი ვიკისაწყობში | |
ფშავის არაგვი, (თეთრი არაგვი — ისტორიულ წყაროებში) — მდინარე საქართველოში, დუშეთის მუნიციპალიტეტში, თუშეთ-ხევსურეთის კავკასიონის სამხრეთ-დასავლეთ კალთაზე. სათავე აქვს ზღვის დონიდან 2895 მ-ზე. სიგრძე 56 კმ, აუზის ფართობი 946 კმ². ჟინვალთან ერთვის არაგვს მარცხნიდან. საზრდოობს თოვლის, წვიმისა და მიწისქვეშა წყლით. წყალდიდობა იცის წლის თბილ პერიოდში, წყალმცირობა — სექტემბრიდან მარტამდე, ოქტომბერში — წყალმოვარდნები. საშუალო წლიური ხარჯი შესართავთან 22,5 კმ³/წმ.
ფშავის მთავარი მდინარე არის ფშავის არაგვი. იგი სათავეს იღებს დიდი ბორბალოსა (3135 მ) და ბოთანას მთებიდან. არაგვის სათავეს წარმოადგენს სამი ხევის შენაკადი: ბოთანას წყალი, ასისხევი და ბოგონჩარის ხევი. ბორბალოდან დაქანებული არაგვი ფშავის ხეობაზე თანდათანობით ივაკებს და მას სოფელ ახადთან უერთდება მდ. წაწადა და მდ. ვარეულა; დამასტეს ხატთან - მათურხევი (მათურის წყალი), სოფ. შუაფხოში თეთრახევა, ნაროულა და ხატისხევა. შუაფხოდან შვიდი კილომეტრის დაშორებით (ორწყალი - 1154 მ.) ფშავის არაგვს უერთდება ხევსურეთის არაგვი. ორწყლიდან არაგვი სამხრეთისაკენ იღებს გეზს და გზადაგზა იერთებს მცირე ზომის ხევებს. არაგვის მარჯვენა შენაკადებია: ბეტიჩდილის წყალი, აფშოს წყალი, კაწალხეურა, ვანხევი, ჩარგლულა და სხვ.
ჟინვალში ფშავის არაგვი ჩაედინება ჟინვალის წყალსაცავში. წყალსაცავის აშენებამდე (XX საუკუნის 80-იანი წლები) იგი ამ ადგილას უერთდებოდა მთიულეთის არაგვს. ჟინვალიდან არაგვი მიემართება სამხრეთით და მცხეთასთან უერთდება მდინარე მტკვარს.
არაგვი, განსაკუთრებით უკანაფშავის ტერიტორიაზე, საკმაოდ სწრაფი მდინარეა. მისი ტემპერატურა ზაფხულში 16-17 °С-ს არ აღემატება. სიგანე მერყეობს 5-15 მ-ის დიაპაზონში, ხოლო სიღრმე ორწყლამდე, როგორც წესი, არ აღემატება 1 მ-ს, თუ მხედველობაში არ მივიღებთ იშვიათ მორევებს.
ისტორიული წყაროები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ვახუშტი ბატონიშვილი თავის თხზულებაში „საქართველოს გეოგრაფია“ ფშავის არაგვს ბორბალოდან ჟინვალამდე უწოდებს „თეთრ არაგვს“, ხოლო მთიულეთის არაგვს კი „შავ არაგვს“.
|
„ხოლო კვალად ხარჭაშოს, საშიშს დასავლით, დის თეთრი არაგვის მდინარე. ესე გამოსდის ძურძუკს ფშავს შორის კავკასსა და მოდის ჩრდილოდამ სამხრით და მიერთვის ჟინვანს, აღმოსავლიდამ, შავს-არაგუს.“
|
(ვახუშტი ბატონიშვილი, „საქართველოს გეოგრაფია“, თბ. 1904, გვ. 138)
|
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- აფხაზავა ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 436.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
