For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Kalín.

Kalín

  Natrín  
Kalín Kalsín
  Rúbidín  
Efnatákn K
Sætistala 19
Efnaflokkur Alkalímálmur
Eðlismassi 856,0 kg/
Harka 0,4
Atómmassi 39,0983 g/mól
Bræðslumark 336,53 K
Suðumark 1032,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Fast efni
Lotukerfið

Kalín, eða kalíum (latína: kalium úr arabísku: القَلْيَه‎ al-qalyah „jurtaaska“, orðið alkalí er af sömu rót) er frumefni með efnatáknið K og er númer nítján í lotukerfinu. Þetta er mjúkur, silfurhvítur, málmkenndur alkalímálmur sem í náttúrunni finnst aðeins sem jónískt salt, bundinn öðrum frumefnum í sjó og mörgum steinefnum.

Kalín er nauðsynlegt virkni frumna í öllum lífverum og finnst því í vefjum bæði dýra og jurta, sérstaklega í jurtafrumum þar sem mestur þéttleiki kalíns er í ávöxtum. Kalín oxast fljótt í lofti, er mjög hvarfgjarnt, sérstaklega í snertingu við vatn, og líkist natríni efnafræðilega.

Almenn einkenni

[breyta | breyta frumkóða]

Kalín er eðlisléttara en vatn og annar léttasti málmurinn, á eftir litíni. Það er mjúkt, fast efni sem auðveldlega má skera með hníf og er silfrað á litinn þegar yfirborðið er tært. Það oxast hratt þegar það kemst í snertingu við loft og verður því að geyma það í jarð- eða steinolíu.

Líkt og aðrir alkalímálmar hvarfast kalín af miklum krafti við vatn og myndar þá vetni. Ef því er dýft í vatn getur kviknað í því sjálfkrafa. Sölt þess gefa frá sér fjólubláan lit ef þau eru sett í eld.

  • Kalínoxíð er aðallega notað í áburð.
  • Kalínhýdroxíð er mikilvægt iðnaðarefni, notað sem sterkur lútur.
  • Saltpétur (KNO3) er notaður í byssupúður.
  • Kalínkarbónat (K2CO3), einnig þekkt sem pottaska, er notað í framleiðslu á gleri.
  • Gler, sem meðhöndlað er með kalíni í vökvaformi, er mun sterkara en venjulegt gler.
  • NaK, málmblanda natríns og kalíns, er notað sem varmaleiðandi efni.
  • Kalín er nauðsynlegt vexti jurta og finnst í flestum tegundum jarðvegs.
  • Í frumum dýra eru kalínjónir nauðsynlegar til að halda frumunum á lífi (sjá kalínjónadæla).
  • Kalínklóríð er notað sem staðgengill matarsalts og einnig til að stöðva hjartað, eins og til dæmis í hjartaskurðlækningum eða í aftökum með banvænum lyfjaskammti.
  • Ofuroxíðið KO2 er notað sem færanleg uppspretta súrefnis og sem koltvíoxíðgleypir. Það er nytsamlegt í færanlegum öndunartækjum.
  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Kalín
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?