For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Führer.

Führer

Adolf Hitler

Führer er þýskt orð og titill sem þýðir foringi eða leiðtogi á íslensku, og er í almennu tali tengt við Adolf Hitler, einræðisherra Þýskalands nasismans á árunum 1933 til 1945. Hitler tók fyrst upp titilinn þegar hann gerðist formaður þýska Nasistaflokksins árið 1921. Þegar hann var skipaður kanslari Þýskalands af Paul von Hindenburg forseta, þann 30. janúar árið 1933, fóru fylgismenn hans að tala um hann sem foringja Þýskalands og þýsku þjóðarinnar (þýska: Führer des Deutschen Reiches und Volkes), sérstaklega eftir að Hindenburg forseti lést þann 2. ágúst árið 1934, og Hitler tók við forsetaembættinu (ásamt því að vera kanslari). Þegar þessi tvö embætti ríkisstjórnarleiðtoga annars vegar og þjóðhöfðingja hins vegar, voru sameinuð, tók Hitler upp formlega titilinn „foringi og ríkiskanslari“ (þýska: Führer und Reichskanzler).

Nú á dögum er orðið og titillinn Führer, á öðrum tungumálum en þýsku, svo sterklega tengt við Hitler að það er eiginlegt samheiti við manninn. Ef talað er um Führer, er nánast undantekningarlaust átt við Hitler. Á íslensku getur orðið foringi, sérstaklega ef það er með greini; foringinn, einnig haft ákveðna skírskotun til Hitlers. Á þýsku er orðið hins vegar oft notað í hinni upprunarlegu merkingu, fyrir almennan leiðtoga eða foringja, sem þarf ekki að vera Hitler, þó að orðið hafi vissulega mjög sterka skírskotun.

Titillinn Führer á sér ýmsar samsvaranir í öðrum einræðisríkjum. Á stjórnarárum sínum í Ítalíu var Benito Mussolini kallaður Il Duce, sem líkt og Führer merkir „foringinn“ á ítölsku. Francisco Franco var gjarnan kallaður El Caudillo, sem hefur svipaða merkingu á spænsku. Jósef Stalín var stundum kallaður titlinum Vozhd (rússneska: Вождь), sem hefur sömu merkingu, en sá titill náði ekki eins mikilli útbreiðslu og gælunöfn Hitlers eða Mussolini.

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Führer
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?