Bisaya
Binisaya
Heograpiko a pannakaiwarwaras	Ti sibubukel a Visayas, ti kaaduan a parte ti Mindanao, akin-abagatan a laud a Luzon ken ti akin-abagatan nga ungto ti Mindoro idiay Filipinas, ti Sabah idiay Malaysia ken dagiti komunidad ti imigrante
Lingguistika a pannakaidasig	Austronesio Malayo-Polinesio Filipino Kalatakan a Tengnga a Filipino Tengnga a Filipino Bisaya
Pannakabingbingay	Asi Cebuano Tengnga a Bisaya Laud a Bisaya Abagatan a Bisaya (Surigaonon, Butuanon, Tausug)
Glottolog	bisa1268
Heograpiko a sakup ti sasao a Bisaya a naibatay iti Ethnologue ken ti Senso ti Populasion ken Sangkabalayan idi 2000 ti Opisina ti Nailian nga Estadistika Cebuano   Cebuano Tengnga a BIsaya   Waray   Baybayanon   Kabalian   Hiligaynon   Capiznon   Romblomanon   Bantayanon   Porohanon   Ati Laud a Bisaya   Cuyonon   Caluyanon   Aklanon   Karay-a   Inonhan   Ratagnon Asi   Asi Abagatan a Bisaya   Surigaonon   Butuanon   Tausug Bisakol   Masbateño   Akin-abagatan a Sorsogon   Tengnga a Sorsogon Dadduma a leyenda   Sapasap/L2 a panagusar iti Cebuano   Sapasap/L2 a panagusar iti Hiligaynon

Ti Bisaya wenno Binisaya ket ti grupo dagiti pagsasao ti Filipinas a maikabagian iti Tagalog ken Bikol, amin dagitoy a tallo ket parte ti sasao a Tengnga a Filipino. Kaaduan kadagiti pagsasao a Bisaya ket naisasao iti sibubukel a seksion ti Visayas iti pagilian, ngem naisasao pay dagitoy idiay Rehion ti Bicol (naipangpangruna idiay Masbate), dagiti isla ti Luzon, a kas dagiti mangbukel ti Romblon, kaaduan dagiti lugar ti Mindanao ken ti probinsia ti Sulu a mabirukan idiay abagatan a laud ti Mindanao. Adda met dagiti agtataeng idiay Metro Manila nga agsasao pay iti Bisaya.

Sumurok a 30 dagiti pagsasao a mangbukel ti pamilia ti pagsasao a Bisaya. Ti pagsasao a Bisaya a kaaduan ti mangisasao ket ti Cebuano, ken insasao daytoy babaen dagiti 20 a riwriw a tattao a kas patneng a pagsasao idiay Tengnga a Visayas, dagiti parte ti Akindaya Visayas, akindaya a Rehion ti Isla ti Negros ken ti kaaduan ti Mindanao. Dagiti dua pay a sabali a kaaduan nga ammo a sasao a Bisaya ket ti Hiligaynon (Ilonggo), ken insasao daytoy babaen dagiti 7 a riwriw a tattao iti kaaduan ti Akinlaud a Visayas, akinlaud a Rehion ti Isla ti Negros ken ti SOCCSKSARGEN ken ti Waray-Waray, nga insasao babaen dagiti 3 a riwriw a tattao idiay Akindaya Visayas.

Dagiti patneng nga agsasao iti sasao a Bisaya, a naipangpangruna iti Cebuano, Hiligaynon ken Waray ket ibagada ti nagan ti pagsasaoda iti lokal a nagan, ngem babaen pay iti Bisaya wenno Binisaya, a ti kayatna a sawen ket pagsasao a Bisaya. Daytoy ket makaallilaw wenno pakaiturongan iti pakaallilawan gapu ta dagiti sabali a pagsasao ket mabalinda a matawagan iti Bisaya babaen dagiti respektibo a mangisasao uray no dagiti pagsasaoda ket agsinnaranay a maawatan. Nupay kasta, dagiti pagsasao anaidasig iti kaunegan ti pamilia ti pagsasao a Bisaya ngem patneng a naisasao iti ruar ti Visayas ket saanda nga agus-usar iti bukod a reperensia iti Bisaya wenno Binisaya. Dagiti agsasao iti Masbatenio, Romblomanon, Surigaonon ken Butuanon, ti termino a Bisaya ket kadawyan a mangibaga iti Cebuano wenno Hiligaynon. Gapu ta dagiti Tausug ket kaaduanda a Muslim, ti paniriganda ti termino a Bisaya a kas relihioso a termino a mangibagbaga kadagiti Filipino a Kristiano (kaaduan a mangibagbaga a Cebuano ken/wenno Hiligaynon gapu ta isuda ket dagiti agkaarruba a pagsasao).

Awan pay dagiti napaneknekan a pasamak a mangpasingked kadagiti taudan ti Bisaya. Nupay kasta, adda maysa nga etniko a grupo idiay Malaysia ken Brunei a mangtawtawag iti bagida iti isu met laeng a nagan. Nupay kasta, dagitoy a grupo ti etniko ti Filipinas ket nasken a saan a maiyallilaw kadagita adda idiay Borneo.

Ited ni David Zorc ti sumaganad nga akin-uneg a panangidasig para iti sasao a Bisaya (Zorc 1977:32).^[1] Dagiti lima a kangrunaan a sanga ket ti Abagatan, Cebuano, Sentral, Banton, ken Laud. Nupay kasta, ibagbaga ni Zorc a ti pamilia a pagsasao a Bisaya ket ad-adu a kasla iti maysa a lugar ti dialekto imbes a maysa nga agsmang dagiti dagus a malasin a pagsasao. Ti sasao nga Abagatan a Bisaya ket naikeddengda nga immuna a nagbalwbaliw, sinaruno babaen ti Cebuano ken kalpasanna dagiti nabati a sanga. Iti pay seksioin ti Visayas, ti probinsia ti Romblon ket isu ti kaaduan iti lingnguistiko a dibersidad, gapu ta dagiti pagsasao manipud kadagiti tallo a nangruna a sanga ti Bisaya ket naisasaoda idiay malaksid kadagiti indihenio a Romblomanon ken Banton.

Naipangpangruna ti Baybayanon ken Porohanon ket addaanda iti subestrata iti Waray-Waray, a mangipakita iti ad-adu a pannakaiwarwaras ti Waray sakbay dagiti agsasao ti Cebuano ket nangrugrugida a nagpaadu a nangrugi manipud kadagidi tawtawen ti tengnga ti 1800.^[2]

Ti dagup dagiti 36 a karuay ket nailista dita. Dagiti agmaymaysa a pagsasao ket namarkaanda babaen dagiti italiko.

• Bisaya
  • 1. Abagatan (naisasao idiay akin-amianan a daya nga aplaya ti Mindanao)
    • Butuan-Tausug
      • Tausug
      • Butuanon
    • Surigao
      • Surigaonon
      • Tandaganon
  • 2. Cebuano (naisasao idiay Cebu, Bohol, Siquijor, Akindaya a Negros, akinlaud a Leyte ken akin-amianan, akin-abagatan a daya ken ti akin-amianan a laud a parparte ti Mindanao)
    • Cebuano
      • Cebuano
        • Boholano
  • 3. Sentral (naisasao iti ballasiw iti kaaduan a rehion ti Bisaya)
    • Warayan (naisasao idiay akindaya a Leyte, Biliran ken Samar)
      • Waray-Waray
      • Baybayanon
      • Kabalian
    • Periperal
      • Hiligaynon (Ilonggo) (naisasao idiay akindaya a Panay ken Guimaras, Akinlaud a Negros ken abagatan-sentral a Mindanao)
      • Capiznon
      • Bantayanon
      • Porohanon
      • Ati
    • Romblon (isu pay ti nagan ti probinsia)
      • Romblomanon
    • Bisakol
      • Masbatenio
      • Sorsoganon
        • Akin-abagatan a Sorsogon (Gubat)
        • Sentral a Sorsogon (Masbate)
  • 4. Asi (naisasao idiay akin-amianan a laud a Probinsia ti Romblon)
    • • Asi
  • 5. Laud
    • Aklan (naisasao idiay akin-amianan a laud a Panay)
      • Aklanon/Inakeanon
      • Malaynon
    • Karayan
      • Karay-a (naisasao idiay akinlaud ken uneg ti daga a Panay)
    • Amianan-Sentral (naisasao idiay Isla Tablas ken ti akin-abagatan nga ungto ti Mindoro)
      • Inonhan (ti pagsasao ket maikabagian iti Karayan)
    • Kuyan (naisasao kadagiti purpuro iti laud ti Panay ken Romblon ken ti pay akin-abagatan nga ungto ti Mindoro)
      • Ratagnon
      • Cuyonon
    • Caluyanon
      • Caluyanon

Ti katakunaynay a pagsasao ti Eskayano ket gramatiko a Bisaya, ngem awanan iti bokabulario a Bisaya (wenno Filipino).

Idasig ti Ethnologue dagiti 25 a pagsasao a Bisaya kadagiti lima a subgrupo:

Ti Wikivoyage ket addaan iti pakaammo ti panagbiahe a mainaig ti: Sasao a Bisaya

Pakaammo ti panagbiahe idiay Sasao a Bisaya manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

• Urnong ni Robert Blust ti Kaipuleohon a mairaman dagiti material iti Bisaya.

k t u Dagiti pagsasao ti Filipinas
Dagiti opisial a pagsasao	Filipino Ingles
Dagiti rehional a pagsasao	Aklanon Bikol Cebuano Chavacano Hiligaynon Ibanag Ilokano Ibatan Kapampangan Kinaray-a Maguindanao Maranao Pangasinan Sambal Surigaonon Tagalog Tausug Waraywaray Yakan
Dagiti indihenio a pagsasao (babaen ti rehion)	Luzon Ilocos Bolinao Kordiliera Atta Balangao Bontok Ga'dang Kalinga Kalanguya Kankana-ey Ibaloi Ifugao Isnag Itneg Itawit I-wak Malaweg Tuwali Tanap ti Cagayan Arta Atta Agta ti Tengnga a Cagayan Agta ti Dinapigue Agta ti Dupaningan Gaddang Ilongot Isinai Itbayat Itawit Kalanguya Karao Malaweg Agta ti Nagtipunan Agta ti Paranan Paranan Yogad Tengnga a Luzon Abellen Ambala Antsi Botolan Agta ti Casiguran Dumagat Indi Kasiguranin Mariveleño Akin-amianan nga Alta Akin-abagatan nga Alta Umiray Dumaget Calabarzon Inagta Alabat Manide Agta Remontado Akin-abagatan nga Alta Umiray Dumaget Metro Manila Taglish Mimaropa Agutaynen Alangan Asi Batak ti Palawan Buhid Cuyonon Hanunó'o Iraya Kagayanen Molbog Onhan Palawano Ratagnon Romblomanon Tadyawan Tagbanwa ti Aborlan Tagbanwa Kalamian Tagbanwa Sentral Tawbuid Bicol Bikol ti Albay Inagta Partido Manide Masbatebio Agta ti Bantay Iraya Bikol ti Pandan Bikol Rinconada Sorsoganon Bikol ti Akin-abagatan a Catanduanes Visayas Akinlaud a Visayas Ati Caluyanon Capiznon Sulod Isla ti Negros Ata Karolanos Magahat Tengnga a Visayas Bantayanon Eskayano Porohanon Akindaya a Visayas Abaknon Baybay Kabalian Mindanao Peninsula ti Zamboanga Subanon Akin-amianan a Mindanao Bukid Higaonon Ilianen Iranun Kamigin Matigsalug Subanon Akinlaud a Bukidnon Caraga Agusan Manobo nga Ata Butuanon Higaonon Kamayo Mamanwa Davao Bagobo Blaan Dabawenio Kalagan Mandaya Mansaka Obo Sangir Sarangani Tagabawa Soccsksargen Blaan Manobo ti Cotabato Ilianen Iranun Obo Tboli Tiruray Muslim a Mindanao Iranun Pangutaran Sama Sama Bajaw
Dagiti pagsasao ti imigrante	Arabiko Basko Insik Mandarin Hokkien Pranses Aleman Hindi Hapon Koreano Malayo Indones Malaysio Sindhi Espaniol Pakasaritaan Bietnamis
Dagiti pagsasao a senias	Senias nga Amerikano Senias a Filipino
Dagiti naipakasaritaan a pagsasao	Proto-Filipino Daan a Tagalog