Ti sasao a Celebiko ket dagiti naisingasing ngem saan a nasayaat a nasuportaran a grupo ti sasao a Malayo-Polinesio a naisasao idiay isla ti Sulawesi, daytoy ket dati a nailetra a kas Celebes. Daytoyton ti kadakkelan a pamilia dagiti pagsasao iti dayta nga isla.

Indasig ni David Mead (2003a:125) ti sasao a Celebiko a kas dagiti sumaganad.

• Kaili–Pamona
• Tomini–Tolitoli
• Wotu–Wolio
• Akindaya
  • Saluan–Banggai
  • Akin-abagatan a daya
    • Bungku–Tolaki
    • Muna–Buton

Ti Sulawesi ket addaan kadagiti nadumaduma nga agsmang dagiti pagsasao. Dagiti pamilia ti amianan—Gorontalo, Sangiriko, ken sasao a Minahasan—ket addaan iti sistema ti pannakailinia nga Austronesio ti sintaksis a kadawyan kadagiti pagsasao ti Filipinas ken Borneo, ken nakonstrukto manen para iti proto-Malayo-Polinesio.

Dagiti pagsasao ti tengnga ken abagatan ti isla ket napukawdan daytoy a sistema. Inbagbagada Wouk ken Ross (2002) manipud iti daytoy a ti Sulawesi ket isu idi ti tengnga ti pannakaiwarwaras para iti grupo dagiti pagsasao a makibinningay iti daytoy a pannakapukaw, a tinawtawaganda iti Nuklear a Malayo-Polinesio. Binaybay-anda ti Gorontalo, Sangiriko, ken Minahasan iti ruar ti Nuklear a Malayo-Polinesioda, ken dagiti sabalia nadumaduma a pamilia ti Sulawesi a kas dagiti nangruna a sanga ti Nuklear a Malayo-Polinesio. Da Adelaar ken Himmelmann (2005) ad-aduda pay a mapmapan ken idasigda ti Gorontalo, Sangiriko, ken Minahasan a kas sasao a Filipino, a ti Gorontalo iti sanga ti "Kalatakan a Tengnga a Filipino" a maikuyog ti Tagalog.

Inlista ni David Mead (2003a:125) dagiti sumaganad a panagbalbaliw ti uni para iti Celebiko ken dagiti sugrupona.

1. Proto-Malayo-Polinesio iti Proto-Celebiko

• *C₁C₂ > *C₂ (C₁ not nasal)
• *h > Ø
• *d > *r
• *ay, *-ey > *e
• *-aw, *-ew > *o
• *j > *y, Ø

2. Proto-Celebiko iti Proto-Akindaya a Celebiko

• *e (schwa) > *o
• *-iq > *eq
• antepenultimato *a < *o

3. Proto-Akindaya a Celebiko iti Proto-Saluan–Banggai

• *-awa- > *oa
• *-b, *-g > *p, *k
• *q > *ʔ

4. Proto-Akindaya a Celebiko iti Proto-Akin-abagatan a daya a Celebiko

• *-w- > Ø
• *s > *s, *h
• *Z > *s
• *ñ > n
• *b > *b, *w

5. Proto-Akin-abagatan a daya a Celebiko iti Proto-Bungku–Tolaki

• *q > *ʔ
• *w- > *h
• *ʀ > Ø immuna ken mairaman iti *i

6. Proto-Akin-abagatan a daya a Celebiko iti Proto-Muna–Buton

• *w > Ø
• pagtungpalan a pannakapukaw ti konsonante (?)

• K. Alexander Adelaar and Nikolaus Himmelmann, The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Routledge, 2005.
• Mead, David. 2003a. "Evidence for a Celebic supergroup." In Issues in Austronesian historical phonology, John Lynch (ed.). pages 115-141. Pacific Linguistics 550. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
• Mead, David. 2003b. "The Saluan-Banggai micro group of eastern Sulawesi." In Issues in Austronesian historical phonology, John Lynch (ed.). pages 65–86. Pacific Linguistics 550. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
• Fay Wouk and Malcolm Ross (ed.), The history and typology of western Austronesian voice systems. Australian National University, 2002.