For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Օձեր.

Օձեր

Թռչուն ուտող օձ, Փանամա

Օձեր[1] (Ophidia կամ Serpentes), սողուններու դասի թեփուկաւորներու կարգի ենթակարգ է։ Յայտնի են 26 ընտանիքներու շուրջ երեք հազար տեսակ (2006 թուականի դրութեամբ), Հայաստանի մէջ՝ 4 ընտանիքներու 23 տեսակ։

«Քալիոֆիս» օձ

Տարբեր տեսակներու հասուն օձերու մարմնի երկարութիւնը 7.5 սմ - 12 մ է, զանգուածը՝ 5 կ - 200 քկ, կեանքի տեւողութիւնը՝ 8-40 տարի։ Գանկի ոսկորները միացած են շարժուն ձեւով, իսկ ստորին ծնօտի աջ ու ձախ աղեղները՝ ձգուող կապաններով, ինչ որ կ'ապահովէ օձերու բերանի լայն բացուածքը եւ իրենց թոյլ կու տայ առանց ծամելու՝ մանրացնել եւ կլլել բաւական խոշոր կենդանիներ։ Ակռաները շատ սուր են, կեռանման, դէպի ետ ծռած։ Ողերն ու կողերը բազմաթիւ են, գրեթէ միանման։ Կրծքավանդակ չունին։ Զուրկ են վերջաւորութիւններէ, միայն որոշ տեսակախումբերու մէջ պահպանուած են յետին վերջաւորութիւններու մնացորդներ, որոնք որոշ տեսակներու մօտ արտայայտուած են նաեւ յետանցքի քովը գտնուող զոյգ ճանկերու տեսքով։ Օձերու թոքերը զարգացած են անհամաչափ. աջը սովորաբար ուժեղ զարգացած է եւ կը զբաղեցնէ մարմնի առջեւի 2/3 հատուածը։ Շնչառութիւնը կը կատարուի մարմնի բոլոր մկաններու կծկումներու շնորհիւ։ Անհանգստութեան ժամանակ յառաջացող խոր շնչառութիւնը կ'ուղեկցի իւրայատուկ ֆշշոցով։ Արտաքին ականջ չունին. լսողութիւնը գրեթէ զարգացած չէ, տեսողութիւնը զարգացած է համեմատաբար լաւ։ Հիմնական զգայարանքը վերին ծնօտի առջեւի մասին մէջ տեղադրուած յակոբսոնեան օրկանն է. օդին մէջ մէնօդ եւ առարկաներու վրայ առկայ քիմիական միացութիւններու մոլեքուլները լեզուով հաւաքելով՝ կը փոխանակէ յակոբսոնեան օրկաններու մակերեսին, որու միջոցով կը տարբերակէ նիւթերու ծանօթ եւ անծանօթ ըլլալը։

Կը սնուի բացառապէս կենդանական ծագման կերով, այդ շարքին՝ լէշերով։

Կազմաբանութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Օձի ներսի գործարանները.
1.սննդափող 2.շնչափող 3.շնչափողի թոք 4.մնացուկային ձախ թոք 5.աջ թոք 6.սիրտ 7.լեարդ 8.ստամոքս 9.օդապարկ 10.լեղուց 11.յետստամոքսային գեղձ 12.փայծաղ 13.աղիներ 14.սերմնարաններ 15.երիկամներ

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. Հրաչեայ Աճառեան, Հայերէնի Արմատական Բառարան Ե.1926 http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&query=%D6%85%D5%B1
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Օձեր
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?