For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Institut za sorabistiku.

Institut za sorabistiku

Institut za sorabistiku na Filologiskej fakulće Lipšćanskeje uniwersity je w lěće 1951 załožena wysokošulska kubłanska a slědźenska institucija, kiž so wědomostnje zaběra z hornjo- a delnjoserbskej rěču a jeju wariantami, z literaturu a kulturu Serbow kaž tež z kulturno-historiskimi, etnologiskimi a mjeńšinopolitiskimi prašenjemi. Jako jeničke uniwersitne kubłanišćo w Němskej poskića institut kompletne studijne směry na polu sorabistiki a wučerstwa serbšćiny (ze zakónčenjom Bachelor of Arts, Bachelor of Education; Master of Arts, Master of Education); zdobom zmóžnja pod fachowym nawodom disertaciju ze sorabistiskej temu.

Direktor instituta a zdobom jenički profesor za sorabistiku w Němskej je wot lěta 2003 Edward Wornar.

Spočatki sorabistiki w Lipsku

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Serbowědne slědźenja a rěčnopraktiske zwučowanja na Lipšćanskej uniwersiće sahaja do zažneho 18. lětstotka. W lěće 1716 dowoli jeje wjednistwo serbskim studentam ewangelskeje teologije załoženje Serbskeho prědarskeho towarstwa ze zaměrom wukmanjenja w maćeršćinje. Prěnje přednoški wo sorabistikim rěčespyće a literaturje poskićeše w lětach 1843–1847 serbski slawist Jan Pětr Jordan. Tež prěni mějićel wučbneho stoła za slawistiku w Němskej (załoženy 1871/72 w Lipsku), August Leskien, zapřija serbšćinu do swojich slědźenjow a regularnych čitanjow. Znaći serbscy studenća na Lipšćan Alma Mater běchu w zašłosći mjez druhimi Kito Fryco Stempel, Handrij Zejler a Arnošt Muka.

Sorabistika w Lipsku po 1945 a w NDR

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Pawoł Nedo

We wobłuku statneho spěchowanja sorabistiki w NDR mějachu Serbja w druhej połojcy 20. lětstotka móžnosć, w Lipsku załožić swoje prěnje wysokošulske wuwučowanske a slědźenske srjedźišćo. 1949 wutwori so pod nawodom Michała Nawki při Słowjanskim instituće najprjedy rěčny lektorat za serbšćinu. W septembrje lěta 1951 załoži so potom Serbski institut z dwěmaj sekcijomaj (rěč a literatura; stawizny). Ludowědnik Pawoł Nedo bě hač do 1964 z jeho prěnim direktorom; po tym nawjedowaše jón na wšě 30 lět rěčespytnik a slawist Hinc Schuster-Šewc (1927–2021). W instituće kubłachu so wot započatka Hornjo- a Delnjoserbja kaž tež Němcy a wukrajnicy na diplomowych sorabistow a wučerjow. Wot 1967 do 1982 organizowachu so w prózdninach tež mjezynarodne wysokošulske kursy za serbsku rěč a kulturu we Łužicy. Z reformu lěta 1968 we wysokošulskim systemje NDR přemjenowa so Serbski institut na Institut za sorabistiku a wobsteješe dale - a to nimale jako jenički samostatny institut - njehladajo na dalokosahace změny a přerjadowanja na uniwersitach.

Sorabistika w Lipsku po přewróće

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Po lěće 1990 buchu uniwersitne struktury znowa z hłubokosahacymi konsekwencami zreformowane. To potrjechi tohorunja system studowanja a zdźěłowanja. Dźensa wobsteji Institut za sorabistiku poruno dalšim znowazałoženym institutam we wobłuku Filologiskeje fakulty, wukubłuje magistrow sorabistiki kaž tež wučerjow serbšćiny za wšitke šulske typy (wot lěta 2006 pak bachelorow a masterow po jednotnym studijnym systemje w Europskej uniji) a poskića wšelake fakultatiwne rěčne kursy. Wučbne zarjadowanja wotměwaja so w serbskej rěči.

Wědomostne slědźenje a přinoški

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jako wuslědk wědomostneho slědźenja wuńdźechu z Instituta za sorabistiku:

  • na polu serbskeje ludowědy a ludoweho basnistwa monografije a nastawki;
  • na polu rěčespyta tekstokritiske wudaća serbskich rěčnych pomnikow, dźěła wo nastaću a wuwiću spisowneju rěčow, k etymologiskim prašenjam kaž tež gramatice dźensnišeje hornjo- a delnjoserbšćiny (mjez nimaj prěnja serbskorěčna gramatika hornjoserbskeje spisowneje rěče), delnjoserbsko-němski šulski słownik a scyła prěnja wysokošulska wučbnica delnjoserbšćiny;
  • na polu literaturowědy přihotowachu so wudaće sydom zwjazkow Zhromadźenych spisow Handrija Zejlerja, zběrka dramatiki a čitance za hornjoserbski gymnazij;
  • z historiskich slědźenjow maja so tu předewšěm mjenować studije k staršim stawiznam słowjanskich kmjenow a Serbow, wosebje k hospodarskej a socialnej strukturje Łužicy w srjedźowěku.

Dźensa zaběra wažne městno w slědźenskim dźěle nimo rěčewědy, literaturowědy a rěčneje praksy wobeju spisowneju rěčow tež didaktika a wuwučowanje serbšćiny jako mjeńšinoweje rěče a we wobłuku bilingualneje wučby w šuli.

Sorabistiku studuja přewažnje Serbja, ale tež druzy Słowjenjo, Němcy a dalši zajimcy.

    Móžeš slědowace polěpšić: Dodawaj interwiki-wotkazy Dodawaj wobraz(y) Namakaj a dodaj žórła, kotrež tekst potwjerdźeja Tutón nastawk hišće je zarodk wo temje, kotraž poćahuje na Serbach Jeli sy jedyn z mjenowanych njedostatkow skorigował(a), wotstroń prošu potrjecheny parameter předłohi ((Předźěłuj)). Podrobnosće namakaš w dokumentaciji.


{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Institut za sorabistiku
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?